Değerli okuyucularım geçtiğimiz günlerde Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Samsun’a çıkışının 105’inci yılını kutladık. Hepimizin bildiği gibi Mustafa Kemal Paşa bu yolculuğuna Bandırma adlı vapurla çıkmıştı. Peki bu yolculuktan sonra Bandırma vapuruna ne oldu?

Bandırma vapuru 19 Mayıs 1919’daki görevini tamamladıktan sonra yine posta hizmetlerine devam etti.

1924 yılında Türkiye Seyrüsefain İdaresi tarafından hizmet dışı bırakıldı. Tarihimizde iz bırakan Nusret, Yavuz’un uğradığı akıbetten Bandırma da kurtulamadı. Yani parçalanıp, hurdacıya ve oradan da jilet olmaya doğru gidiş.

1925 yılında gemi Bozmacı İlhami isimli Türk armatöre satılmış ve aynı armatör tarafından dört ay içinde hurda olarak parçalanmıştır. 1999 yılında Samsun'da vapurun birebir benzerinin inşa edilmesi projesi başlatılmış, 2001 yılında inşası tamamlanan vapur 18 Mayıs 2003 tarihinde müze olarak hizmete açılmıştır.

Kısa bir tarihine bakacak olursak; Bandırma Vapuru, 1878 yılında İskoçya’nın Glasgow kentinde yolcu ve yük vapuru olarak inşa edilmiş. Geminin ilk sahipleri vapuru 5 yıl boyunca çalıştırdı. Daha sonra 1883 yılında Yunanistan’daki bir firmaya satıldı. Kymi adını alarak, geminin Londra’da olan kaydı Pire Limanına alındı. 1890 yılında “Psicha”dan satın alan armatör Andreadis başka bir Yunanlı armatör “Rama Derasimo İstanbul” şirketine sattı. 1894 yılında Pire Limanındaki kayıt o zamanki Deniz Yolları İşletmesi anlamına gelen “İdare-i Mahsusa”ya nakledilmiş ve adı “Kymi” den “Panderma” olarak değiştirildi.

İdare-i Mahsusa’nın adı 1910 yılında “Osmanlı Seyrüsefain İdaresi”(Osmanlı Denizcilik İşletmesi) olunca geminin adı “Panderma” “Bandırma” olarak değiştirilerek posta vapuru haline getirilmiştir.

***

Bandırma Vapurundaki mürettebatın listesi
1. Gemi süvarisi İsmail Hakkı Durusu, 1871 Kayseri doğumlu 22 Aralık 1940 İstanbul'da vefat etmiştir.
2. İkinci Kaptan Üsküdarlı Tahsin Kaptan
3. Çarkçı Başı Mehmet Ağa Oğlu Hacı Süleyman
4. Gemi Kâtibi İsmail
5. Lostromo Hasan Reis
6. Serdümen Görele’den Ali Oğlu Basri
7. Ambarcı Rizeli Süleyman Oğlu Mahmut
8. Ambarcı Silivrili Hasan Oğlu Mehmet
9. Tayfa Süleyman Oğlu Cemil
10. Tayfa Hüseyin Oğlu Rahmi
11. Tayfa Mesut Oğlu Temel
12. 1. Kamarot Muharrem Oğlu Hacı Tevfik (Ulusu) 1875 yılında doğdu. 1 Ağustos 1900' de 200 kuruş aylıkla Plevne Vapurunda kamarot olarak çalışmaya başlamış, 1 Ekim 1914' de Bandırma Vapurunun 1. Kamarotu olarak görevlendirilmişti.
13. Kamarot İbrahim Oğlu Mehmet
14. Kamarot Yamağı Mustafa Oğlu Halit
15. Ateşçi Koyun Hisar’dan Yusuf Oğlu Halit
16. Ateşçi Rizeli Arif Oğlu Mansur
17. Ateşçi Osman Oğlu Hacı Hamdi
18. Kömürcü Hasan Oğlu Mehmet
19. Kömürcü Mehmet Ali Oğlu Ömer Faik
20. Vinçci İsmail Hakkı
21. Vinçci Ali Oğlu Galip

Mustafa Kemal Paşa, Kurmayları ve Silah Arkadaşları

1. 9. Ordu Müfettişi Mirliva (Tuğgeneral) Mustafa Kemal Paşa (Atatürk)
2. 3. Kolordu Komutanı Erkan-ı Harp Mir Alayı (Kurmay Albay) Refet (Bele Paşa)
3. Müfettişlik Kurmayı Başkanı Erkan-ı Harp Mir Alayı Manastırlı Kazım (Dirik Paşa)
4. Müfettişlik Sağlık Daire Başkanı Tabip Miralay İbrahim Tali (Öngören)
5. Kurmay Başkan Yardımcısı Erkan-ı Harp Kaymakamı (Kurmay Yarbay) Mehmet Arif Bey (Ayıcı)
6. Karargâh Erkan-ı Harbi ve İstihbarat ve Siyasi şube Müdürü Erkan-ı Harp Binbaşısı Hüsrev Gerede
7. Müfettişlik Topçu komutanı Topçu Bin Başı Kemal Bey (Doğan)
8. Müfettişlik Sağlık Daire Başkan Yardımcısı Tabip Bin Başı Refik Bey (Saydam)
9. Müfettişlik Baş Yaveri Yüz Başı Cevat Abbas Bey (Gürer)
10. Dr. Yüzbaşı Behçet Efendi
11. Kurmay Mülhakı Mümtaz (Tunay)
12. Kurmay Mülhakı Yüz Başı İsmail Hakkı (Ede)
13. Müfettişlik Emir Subayı Yüz Başı Ali Şevket (Öndersev)
14. Karargâh Komutanı Yüz başı Mustafa Vasfi (Süsoy)
15. Mülhak Yüzbaşı Rauf
16. Yüzbaşı Hersekli Ahmet Efendi
17. Kurmay Başkanı Emniyet Subayı Üsteğmen Hayati
18. Kurmay Mülhakı 3. Kolordu Komutan Yaveri Üsteğmen Arif Hikmet (Gerçekçi)
19. İaşe Subayı Üsteğmen Abdullah (Kunt)
20. Mülhak Teğmen Zebur
21. Müfettişlik İkinci Yaveri Teğmen Muzaffer (Kılıç)
22. Emir Subayı Teğmen Ruhsat
23. Adli Müşavir Ali Rıza Efendi
24. Tabur Hesap Memuru Rahmi Efendi
25. Tabur Hesap Memuru Ahmet Nuri Efendi
26. 1. Sınıf Kâtip Faik Efendi (Aybars)
27. 4. Sınıf Kâtip Memduh Bey (Atasev)
28. Zabit Vekili Tahir Efendi
29. Alay Kâtibi Yahya Efendi
30. Tabur Kâtibi Süleyman Fehmi Efendi
31. Hesap Memuru Şükrü Efendi
32. Kıdemli Çavuş Osman Nuri Oğlu Ali Faik
33. Kıdemsiz Çavuş İbrahim İzzet Oğlu Atıf
34. Çavuş Mustafa Oğlu Kemal
35. Çavuş Kemal Oğlu Mustafa
36. Onbaşı Tevfik Oğlu Âdem
37. Onbaşı Ali Oğlu Refet
38. Onbaşı Abdullah Oğlu Ali
39. Nefer Hüseyin Oğlu Mehmet
40. Nefer Ahmet Oğlu Emin
41. Nefer Mustafa Oğlu İsmail
42. Nefer İbrahim Oğlu Ömer
43. Nefer Kerem Oğlu Mehmet
44. Nefer Mehmet Oğlu Mehmet
45. Nefer Hasan Oğlu Elvan
46. Nefer Mehmet Oğlu Durmuş
47. Nefer Mehmet Oğlu Ali
48. Nefer Şakir Oğlu Nuri
49. Nefer Hasan Oğlu Hüseyin
50. Nefer Abdullah Oğlu Musa
51. Nefer Abdullah Oğlu Mehmet
52. Nefer Mehmet Oğlu Hasan
53. Nefer Bekir Oğlu Mahmut
54. Nefer İhsan Oğlu Mehmet Lütfi
55. Nefer Ali Oğlu Musa olmak üzere Toplam 55 kişi
Toplam olarak gemide; Atatürk ve Karargâhı 22, Er ve erbaşlar 25, Müşavir ve kâtipler 8, Gemi personeli 21 olmak üzere toplam 76 kişi bulunmaktaydı…