Millî Mücadele'den demokrasiye giden yol

Değerli okuyucularım, bugün sizlere, Trabzon''da çıkardığı gazetesiyle millî mücadeleyi destekleyen, zafer haberlerini halka duyuran Faik Ahmet Barutçu''dan söz etmek istiyorum. Faik Ahmet Barutçu, Millî Mücadele yıllarında Trabzon Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti''nin Başkanı Barutçuzade Hacı Ahmet Hâmi Bey''in oğlu olarak 1894 yılında Trabzon''da doğdu. İlk ve ortaöğrenimini de Trabzon''da yaptıktan sonra 1918 yılında İstanbul Hukuk Fakültesi''ni bitirdi. Birinci Dünya Savaşı yıllarında ihtiyat subayı olarak Trabzon ve Samsun karargahlarında askerliğini sürdürdü. Daha sonra Trabzon''a döndü. Serbest avukatlık, Trabzon Baro Başkanlığı, İstikbal Gazetesi sahipliği ve başyazarlığı görevlerinde bulundu.

Trabzon''a döndüğünde, Millî Mücadele''yi destekleyen İstikbal Gazetesi''ni kurdu. Ancak o zamanlar Trabzon''da iki basımevi vardı, ikisi­nin de sahibi Rum''du ve üstelik kâğıt ticareti de Rumların elindeydi. Bu durumda gazeteyi bir süre Rum basımevlerinden birinde basmaktan başka çare yoktu. Kendisi bir basımevi kuruncaya kadar Rumları ürkütmemek için "Pontus meselesi"ne hiç dokunmayarak hep ulusal birlikten ve birleşmekten söz etti. 1920 yılının başlarında İstanbul''dan getirttiği ve elle çalışan bir baskı makinesini Trabzon''da babasına ait bir hana yerleştirerek gazetesini kendi basımevinde çıkarmaya başladı. Bundan sonra Kurtuluş Savaşı boyunca Millî Mücadele''yi destekledi, zafer haberlerini duyurarak Trabzonluların mücadele heyecanını artırdı.

Faik Ahmet Bey, Cumhuriyet''in ilk yıllarında siyasî olayları uzaktan izleyerek, Trabzon''da avukatlık yaptı. 1930''larda Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) saflarına geçişi, hareketli siyasî hayatının başlangıcı oldu. Önceleri yalnız Trabzon çevresinde kalan politik çalışmalarını, 1939''da Trabzon''dan milletvekili seçilince parlamenter olarak sürdürdü. Meclis''te daha başlangıçta grup yöneticilerinin dikkatini çekti. Atatürk''ün Cumhuriyet''le getirmek istediği demokratik düzeni kurmaya katkıda bulunan kişiliğinin en belirgin yanı ise, olaylar karşısında soğukkanlılığını koruyabilmesiydi. 1939''da başlayan milletvekilliği 1954-57 dönemi dışında ölünceye kadar sürdü. 1946''da üçüncü kez Meclis''e dönünce CHP grubunun en faal üyeleri arasında yer aldı. Birinci ve İkinci Hasan Saka Hükümetleri''nde Devlet Bakanlığı ve Başbakan Yardımcılığı yaptı. Başbakan''dan sonra ikinci adam olarak sık sık muhalefetin eleştirilerini cevaplandırmak zorunda kalıyordu. Ancak bu görevini yaparken karşısındakileri suçlamaktan kaçar, saygılı tutumuyla dikkat çekerdi.

Barutçu, ününü sağlayan en büyük sınavı 1950-1954 döneminde verdi. Bu dönemde artık iktidar el değiştirmiş, CHP kendi yöneticilerini bile şaşırtan küçük bir kadroyla Meclis''te tutunmaya çalışıyordu. 1946-1950 döneminin küçük muhalefeti Demokrat Parti (DP), ezici çoğunluğu elde ederek iktidara gelmişti. Bütün görüşmeler hemen hemen çekişme halinde geçiyordu. Bu çekişmelerde CHP''yi savunmak, İnönü''den sonra çoğunlukla Barutçu''ya düşüyordu. CHP mallarının Hazine''ye devredilmesini öngören yasa tasarısının görüşüldüğü ve sabaha kadar süren Meclis toplantısında, tasarıyı getirenlerin karşısında, CHP''yi savunanların başında da o vardı. Ona karşı olanlar bile Barutçu''nun mantığını güçlü, belirgin Karadeniz şivesini de sevimli buluyorlardı. Çetin mücadele sonunda partisi mallarını koruyamadı. Ancak Barutçu şöhretini korumayı başarmıştı. 1954-1957 döneminde milletvekili seçilememişti. 1954 seçimlerinde seçilemeyince İsmet İnönü''nün tepkisi: "Trabzon akıl ve havsalaya sığmayacak bir ayıp işlemiştir" oldu. 1957''de milletvekili olarak son kez Meclis''e döndüğünde gene CHP grubunun önemli kişilerinin başında yer alıyor, partisinin Grup Başkanvekilliğini yürütüyordu.

İktidar-muhalefet ilişkilerinin yine gergin olduğu, üstelik iktidarın biraz güçten düşmesine karşılık muhalefetin oldukça güçlendiği bu dönemde de Barutçu her türlü aşırılıktan kaçınmasını bildi. Tartışmaların en sert noktasın­da tehditlerle hiçbir sorunun çözümlenemeyeceğini anlatmaya çalıştı.

Hukukçu, Bakan, Milletvekili, devlet adamı Faik Ahmet Barutçu, 1959 yılında 64 yaşında Ankara''da yakalandığı kanser hastalığı yüzünden hayata gözlerini yumdu. Meclis''te düzenlenen tören sonrasında toprağa verildi. Evli ve merhum büyükelçi Ecmel Barutçu dahil dört çocuk babasıydı. Faik Ahmet Barutçu''nun "Siyasi Hatıralar/Millî Mücadeleden Demokrasiye" adında 3 ciltlik kitabı 21. Yüzyıl Yayınları tarafından basıldı. Ayrıca adı Karadeniz Teknik Üniversitesi Kütüphanesi''ne verildi.

 

 

 

 

 

YORUMLAR
YORUM YAZ
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Yazarın Diğer Yazıları