Eski Merkez Bankası Başekonomisti Prof. Dr. Ali Hakan Kara, X hesabında "para politikası" derslerine dair önemli bir paylaşımda bulundu.
Eski Merkez Bankası Başekonomisti Prof. Dr. Ali Hakan Kara, X hesabında "para politikası" derslerine dair önemli bir paylaşımda bulundu.
Kara, Merkez Bankası'nın para yaratım sürecini anlatmak için kullandığı "para çarpanı" kavramının artık kullanılmadığını belirtti.
Bankaların kredi vermek için rezerv paraya ihtiyaç duymadığını vurgulayan Kara, bunun yerine bankaların teminat karşılığında rezerv para bulabileceğini ifade etti.
Ancak, Kara'nın vurguladığı gibi, bu yaklaşımın modern para politikası dünyasında geçerli olmadığını ve sadece akademik sınav sorularıyla sınırlı kaldığını belirtti.
Prof. Dr. Kara, paylaşımında şu ifadelere yer verdi: "Para politikası derslerinde merkez bankasının para yaratımı sürecini 'para çarpanı' üzerinden anlatmayı yıllar önce bıraktım.
Bankaların kredi vermek için rezerv paraya ihtiyacı yoktur, ihtiyaç olduğunda da banka merkez bankasından teminat karşılığı rezerv para bulabilir.
Maalesef bütün temel ders kitaplarında halen para çarpanı anlatılıyor. Kamu kurumları giriş sınavlarında da genellikle bu şekilde soruluyor. Ben de mecburen öğrencilerime 'bakın para çarpanı diye bir kavram var, bu kavram modern para politikası dünyasında geçerli olmasa da kamu sınavlarına girecekseniz öğrenmenizde fayda var' diyorum."
Kara, aynı zamanda kamu tasarrufu ve Merkez Bankası'na ilişkin önemli ifadeler de paylaştı. Kamu tasarrufu için atılması gereken adımları belirterek, verginin tabana yayılması, kayıt dışılığın önlenmesi, kamu tasarruflarının artırılması ve kamu reformlarının hayata geçirilmesi gerektiğini belirtti.
Hakan Kara, risk priminin düşürülmesi için Merkez Bankası Başkanı'nın görev süresinin güvence altına alınması gerektiğini vurguladı ve bu durumun risk primini anında en az 50 baz puan düşürebileceğini ifade etti.
Prof. Dr. Kara, Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı enflasyon rakamlarına ilişkin kamuoyunda oluşan güvensizliğin giderilmesi ve güvenin yeniden tesis edilmesi gerektiğini vurguladı.
Kara son olarak, para politikasının ne olduğunu açıkladı. Para politikası, ekonomik büyüme, istihdam artışı ve fiyat istikrarı gibi hedeflere ulaşmayı sağlamak için paranın erişilebilirliği ve maliyetini etkilemeye yönelik alınan kararları ifade eder.
Para çarpanı nedir?
Para çarpanı, parasal tabandaki bir değişimin para arzı üzerindeki etkisini gösteren bir katsayıdır. Bu katsayı, bankalar için belirlenen zorunlu karşılık oranı ve nakit tutma oranı gibi faktörlere bağlı olarak değişir ve genellikle 1'den büyük. Para çarpanının yüksek olması, merkez bankalarının ekonomiyi etkileme kapasitesinin yüksek olduğunu gösterir.
Ekonomi yönetimi ve merkez bankaları, genellikle ekonomik faaliyetleri teşvik etmek veya kontrol etmek amacıyla para politikalarını kullanırlar. Bu politikaların bir parçası olarak, merkez bankaları zorunlu karşılık oranlarını düşürebilir. Bu durumda, bankalar daha fazla sermayeye erişebilir ve daha düşük faiz oranlarıyla kredi verebilirler. Sonuç olarak, bankaların bireylere ve firmalara verebileceği kredi miktarı artar.
Para çarpanı kavramı, ekonomide likiditeyi artırmanın ve kredi genişlemesini teşvik etmenin bir yolu olarak merkez bankalarının para politikası araçlarını nasıl kullandığını anlamlandırıldığına yardımcı olur. Bu sayede ekonomi yöneticileri, ekonomik dengeleri sağlamak için daha etkili politikalar belirleyebilirler.
