Özel sektörde çalışanların belirli kurallar çerçevesinde aldıkları ödeme aslında işverenlerin tutumuyla eksilebilir. Yapılan bazı ihlaller, çalışanların emeklerinin hibe olmasına neden olabilir. Bu yüzden İş Kanunu kapsamındaki bazı hakları bilmek gerekiyor.
Patronlar İş Kanunu’nda yer alsa bile çalışanlarına bazı ödemeleri yapmıyor. Ancak çalışanlar, kendi haklarını bilirlerse, binlerce liralık ödeme hesaplarına iade olarak yatırılacak. Hukukçular “hakkınız verilmemiş olabilir” diyor. İşte konunun detayları…
ÇALIŞANLARIN İŞ YÜKÜ KARŞILIKSIZ KALIYOR
Özel sektörde çalışanların iş süreleri, işe başlarken imzaladıkları sözleşmelerde belirtilmek zorundadır. Ancak, işverenler bazen çalışanlara fazla mesai yaptırarak istismarda bulunabiliyorlar.
İş Kanunu'na uygun olarak düzenlenmesi gereken haftalık çalışma süreleri, şirketten şirkete değişiklik gösterebiliyor; bazı çalışanlar haftada iki gün izin yapabilirken bazılarına sadece bir gün izin verilebiliyor.
İşverenler, genellikle küçük ve hızlıca tamamlanabilecek işler için bile çalışanlarına izin günlerinde çalışma talebinde bulunabiliyor. Bu tür işler için de ücret ödenmesi gerektiği halde, haklarını bilmeyen ya da işsiz kalmaktan endişe eden çalışanlar bu talepleri kabul edebiliyor.
Bu durum, çalışanların haklarını korumaları ve bilinçlenmeleri açısından önemli bir sorun teşkil ediyor.
İZİN GÜNÜNDE 5 DAKİKA ÇALIŞMAYA BİLE ÖDEME ZORUNLU
Türkiye'de çalışma yasaları, çalışanların izin günlerinde çalıştırılmalarının kesin kurallarla düzenlendiğini ve herhangi bir çalışma için uygun ödeme yapılması gerektiğini belirtir.
Yasalar, bir çalışanın izin gününde, "5 dakikalık iş" gibi kısa süreli çalışmalar için bile çalıştırılması durumunda, normal ücretlerinin 1.5 katı kadar ödeme yapılmasını şart koşar. Bu, çalışanların haklarının korunması açısından önemli bir düzenlemedir.
Örneğin, eğer bir çalışanın günlük ücreti 1000 TL ise, izin gününde yapılan herhangi bir çalışma için işverenin 1500 TL ödeme yapması gerekiyor.
Ne yazık ki, birçok çalışan bu haklarının farkında değil ve işverenler tarafından "5 dakikalık iş" gibi bahanelerle izin günlerinde çalıştırılabiliyor. Çalışanların haklarını bilmemesi, onların bu tür durumlarda maddi haklarını tam olarak talep etmelerini engelleyebilir.
Haklarını bilmeyen çalışanlar, avukatlar aracılığıyla danışmanlık alarak, haklarını koruma altına alabilir ve gerektiğinde yasal yollara başvurabilir. İşverenler, bu tür yasalara uymadıklarında ağır cezai yaptırımlarla karşılaşabilirler.
