Anıtkabir''in Çankaya yönündeki 28 basamaklı tören meydanına giriş merdivenlerinin ortasında dalgalanan Türk bayrağının değişimine ilişkin gelenek sürdürülüyor.
Türkiye Cumhuriyeti''nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk''ün ebedi istirahatgahı Anıtkabir''de dalgalanan bayrak, yıllardır gönderden indirilmeden değiştiriliyor.
Anıtkabir Komutanlığı''nın tören mangası tarafından gerçekleştirilen bayrak değişim töreninde, yeni bayrak göndere çekildikten sonra diğer bayrak indiriliyor. Böylece yıpranan bayrağın, gönderden hiç indirilmeden değişimi yapılıyor.
Atatürk''ün ebedi istirahatgahı Anıtkabir, 750 bin metrekarelik alanda bulunuyor. Alanın 120 bin metrekaresini anıt bloğu oluştururken geri kalan kısmı Barış Parkı''ndan meydana geliyor.
Selçuklu ve Osmanlı mimarisi tarzında inşaa edilen Anıtkabir''de simetrik olarak yerleştirilen on kule, yapı bakımından aynı özellikleri barındırıyor. Üzeri piramit şeklinde çatılarla örtülü kulelerde Türk çadırlarında görülen tunç mızrak ucu bulunuyor. Tavanlarında Türk kilim desenlerinden alınan geometrik süslemeler, iç duvarlarında kulenin adıyla ilgili bir kompozisyon ve Atatürk''ün sözleri yer alıyor.
Ziyaretçiler Atatürk''ün mozolesine çıkmadan önce 262 metre uzunluğundaki Aslanlı Yol''dan geçiyor. Yol, aralarında 5''er santimetre boşluk bulunan asimetrik döşenmiş taşlardan oluşuyor. Yolun asimetrik taşlarla döşenmesinin amacının ziyaretçilerin yere bakarak yürümesini ve Atatürk''ün mozolesine başları önde eğik, saygıyla çıkmalarını sağlamak olduğu belirtiliyor.
Ziyaretçileri Aslanlı Yol''un sonunda 15 bin kişi kapasiteli tören meydanı karşılıyor. Zeminde 373 halı ve kilim motif süsü bulunuyor.
Anıtkabir''in Çankaya girişinde ise 33 metre 53 santim uzunluğunda bayrak direği bulunuyor. Direk 1946''da ABD''de yaşayan Makedon doğumlu Türk asıllı Nazmi Cemal tarafından hediye edildi.
Yıllar sonra ODTÜ tarafından hazırlanan, meteorolojik nedenlerle direğin yıprandığına ilişkin rapor üzerine, direk, orijinaline göre hazırlanan yeni direkle 28 Ekim 2013''te düzenlenen törenle değiştirildi.
Gelin o bayrak direğinin öyküsüne bir göz atalım:
Anıtkabir''deki bayrak direğinin öyküsü 76 yıl öncesine kadar uzanıyor. Aslında bayrak direğinin filmlere konu olacak bir hikayesi var. 1937''de Amerika''ya yerleşen Nazmi Cemal, Bronx''ta sancak direkleri üreten bir fabrikanın sahibi oldu. Atatürk için Anıtkabir inşa edildiğini duyunca dünyada eşi benzeri olmayan bir bayrak direği yapmak istedi. 1945''de önce New York Büyükelçisi Münir Ertegün ile görüştü, sonra da Başbakan Şükrü Saraçoğlu''na bir mektup yazarak isteğini iletti.
İsteği kabul gören Nazmi Cemal, o tarihte 100 feet olan en uzun bayrak direğine 10 feet ekleyerek 33.53 metre uzunluğunda tek parça ve 5 ton ağırlığında bir bayrak direği yaptı. Büyükelçi Münir Ertegün 1946''da Amerika''da vefat edince naaşla birlikte, devasa bronz bayrak direği New York Limanı''nda düzenlenen bir törenle cenaze ile birlikte Missouri Zırhlısı''na yüklenerek Türkiye''ye gönderildi.
Gönderdiği bayrak direğinin ucundaki ay yıldızı 22 ayar altın yaprakla kaplayan Nazmi Cemal, ayrıca 6x3.6 metre boyutunda bir de Türk bayrağı yolladı. Cemal, 20 yıl boyunca bayrak direğinin bakımını da yaptı.
Anıtkabir''e 9 Kasım 1950 yılında dikilen, ilk yıllarda 33.53 metrelik boyuyla Avrupa''nın en uzun bayrak direği olduğu belirtilen direk, meteorolojik etkiler nedeniyle yıpranmasından dolayı yenilendi. Anıtkabir''de, yenilenen direğe bayrak çekme töreni yapıldı.
Anırkabir''de 63 yıldır Türk bayrağını gönderde tutan bayrak direği değişti. Cumhuriyet Bayramı''nda bir gün önce düzenlenen törende eski bayrak diğerinin yerine dikilen yeni çelik direğe Türk bayrağı çekildi. Törene o sırada 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı dolayısıyla Anıtkabir''i ziyaret etmekte olan çok sayıda vatandaş da eşlik etti. Ziyaretçiler arasında bulunan yabancı turistler de töreni ilgiyle izledi.
Törende birçok ziyaretçi bayrağı göndere çekme merasiminin neden olduğundan habersizdi. Yeni dikilen çelikten imal edilmiş olan bayrak direği, 29,53 metre yüksekliğe sahip. 440 mm taban çapına, 115 mm tepe çapına sahip olan direğin ağırlığı ise tam 4 bin kilogram.
Bayrağın iç yüzey koruması sıcak daldırma galvaniz, dış yüzey koruması ise sıcak daldırma galvaniz ile boyadan yapılıyor. Tabandaki koç boynuzu bronzdan, tabandaki rozeti bronz dökümden olan direğin tepesindeki alem ise pirinçten üretildi. Bayrak ipi ise 100 mm çapındaki içi çelik özlü örme halattan imal edildi. Meteorolojik etkiler sonucunda zarar gördüğü ODTÜ''nün yaptığı çalışmalar sonucunda belirlenen 33,53 metre uzunluğundaki direğin yenilenmesine karar verilmişti.
