Zeytin ve zeytinyağı üretiminde yeni bir tekniğe geçilecek ve kansere sebebiyet veren polisiklik aromatik hidrokarbonların önüne (PAH) sınırlama getirilecek. Söz konusu düzenlemenin, Avrupa’da zeytinyağının biyodizel olarak kullanılmasına yol açabileceği tahmin ediliyor.
Hava kirliliğinin yanı sıra zeytin ağaçlarının kesildiği testereler ve zeytin çuvallarından insan vücuduna karışabilen zehirli kimyasallara ilişkin düzenlemeler, önümüzdeki ay yürürlüğe konulması planlanan Avrupa Komisyonu direktifi ile yaşama geçirilecek. Bu direktifle birlikte, zeytin üretiminde zararlı mutasyonlara ve kansere sebebiyet veren PAH’lara da sınırlama konulacak.
PAH bulaşımının, zeytin değirmenlerinde yapılan işleme esnasında ya da duman ve hava kirliliği nedeniyle zeytin kabuğunun kirlenmesi sonucu meydana gelebildiği aktarılıyor.
Ayrıca, PAH içeren kimyasallar nedeniyle yağlanan testereler ile zeytin ağaçlarının budanma işlemi ve zeytinleri taşımak için kullanılan çuvallardaki kimyasalların da bulaşmaya sebep olduğu belirtiliyor.
Direktifin yürürlüğe konulmasıyla, Avrupa genelindeki zeytinyağı üreticileri de üretim yöntemlerini değiştirmek zorunda kalacak. Böylelikle üreticilere eğitim verilmesi gündeme gelecek. Yeni düzenlemenin en çok, Avrupa Birliği’nde (AB) zeytin üretiminin önde gelen ülkelerden Yunanistan’ı etkileyeceği tahmin edilirken, diğer AB üyesi ülkelerdeki zeytinyağı üreticileri de direktifin 2028’e ertelenmesini talep ediyor. Belirlenecek standartlar sebebiyle zeytinyağının gıda olarak tüketime elverişli olmaması halinde, biyodizel yakıta dönüştürüleceği öngörülüyor. Bu halde yağın litre fiyatının 8 Euro’dan 80 cente düşmesi, Yunanistan’daki üreticilerin en büyük kaygısı haline geldi.
TÜRKİYE DİREKTİFİ BEKLEYECEK
Ticaret Bakanlığı vasıtasıyla Türkiye’deki üreticilere de iletilen bu gelişmenin, AB’ye yapılan zeytinyağı ihracatını ne yönde etkileyeceği direktifin yayımlanmasından sonra kesinlik kazanacak.
KANSERE KADAR UZANIYOR
PAH'lar, havaya ve suya karışabilen zararlı kimyasallar olup, çimento ve asfalt üretimi, çöp yakma, petrol rafinerileri, motorlu taşıtlar ve sigara dumanı gibi kaynaklar nedeniyle oluşabiliyor.
Havayla yoluyla da taşınabilen PAH, böbrek, yumurtalıklar ve karaciğerde de depolanarak çeşitli kanser türlerine yakalanmasını sağlıyor.
Öte yandan, aşırı kavrulmuş kahve ya da mangalda fazla pişmiş et gibi gıdalar da PAH seviyelerinde artışa yol açıyor. Erken menopoz ve DNA yapısında mutasyon gibi sağlık sorunlarına da sebep olabiliyor.
