Türkiye'de emeklilik süreci, düzenli prim ödemeleriyle şekillenirken, bazı bireyler yaşamın zorlukları nedeniyle bu ödemelerde aksama yaşayabiliyor. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), bu gibi durumlarla karşılaşan vatandaşlara destek olarak emeklilik yolunda karşılaşılan engelleri aşmalarına yardımcı oluyor.
Emeklilik süreci, belirlenen prim günü sayısının tamamlanmasıyla gerçekleşir. Son yapılan düzenlemeyle SSK'lılar için 5.000-5.975, Bağ-Kur'lular ve memurlar için ise kadınlarda 7.200, erkeklerde 9.000 prim günü tamamlanması gerekiyor.
Bazı sigortalılar bu şartları yerine getiremiyor. Bu durumda, borçlanma veya çalışma yoluyla primlerini tamamlayamayan kişilere toplu ödeme alma imkanı sunuluyor. Sosyal Güvenlik Kurumu'na başvuranlar, birikmiş primlerini toplu olarak geri alabiliyor.
SSK ve Bağ-Kur'luların toplu para alabilmesi için sigortalı olarak çalışmaması veya kendi işini yürütmüyor olması gerekiyor. Ayrıca, emekli aylığı bağlanma şartlarını sağlayamamış olmaları şartı aranıyor.
Emeklilik için gerekli prim ödeme gün sayısını dolduramayanlar, bağlı bulundukları sosyal güvenlik merkezine veya il müdürlüğüne yazılı talepte bulunarak ödedikleri prim tutarlarını toplu olarak geri alabilirler.
4A'lılar yani SSK'lılar için 2008'den önce kendi adına ödenen hem işçi hem de işveren primi, 2008'den sonra ise sadece işçi primleri geri ödenir. 4B'lilere yani Bağ-Kur'lulara ise tarih ayrımı yapmaksızın ödedikleri tüm primler geri verilir.
Bu primler, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerini kapsar. Sigortalının varsa hizmet borçlanmaları ve isteğe bağlı sigorta primleri de ölüm ve yaşlılık toptan ödemelerine dahil edilir. Kısa vadeli sigorta kolları ve genel sağlık sigortası primleri ise toptan ödeme yoluyla geri ödenmez.
Vefat eden sigortalının hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilmesi için en az 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş veya 4/1-(a) sigortalıları için, her türlü borçlanma süreleri hariç, en az 5 yıldan beri sigortalı olup toplam 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması gerekiyor.
Bu şartları sağlamayan hak sahipleri, başvuru yaparak prim tutarlarını toplu olarak geri alabilirler. Örneğin, Bağ-Kur'lu bir kişinin 1500 prim günü varsa, hak sahibi ölüm aylığı alamaz, ancak 1500 gün için ödenen primleri toplu olarak geri alabilir.
5510 sayılı Kanun'a göre, toptan ödeme yapılarak hizmetleri tasfiye edilmiş olanlar, yeniden bu kanuna tabi olarak malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirirlerse, yazılı başvuru yaparak aldıkları toptan ödemenin ödeme tarihi ile yazılı istek tarihi arasında geçen yıllar için her yılın gerçekleşen güncelleme katsayısı ile güncellenmiş tutarını ödediklerinde bu hizmetler ihya edilir. Bu ödeme, tebliğ tarihini takip eden ayın sonuna kadar yapılmalıdır.
