Merkez Bankasının raporuna göre Türkiye'de 28 milyon aktif kredi kartı kullanıcısı bulunmakta. Kart sahiplerinin toplam limiti, enflasyonun üzerinde artarak 4.2 trilyon liraya ulaştı.
Bu limitin yüzde 29.6'sı, yani yaklaşık 1.3 trilyon lirası kullanılıyor. Banka, faiz oranlarının yükseldiği bu dönemde, gelir-borçlanma dengesizliği yaşayan bireylerin kredi kartı borçlarının artabileceği konusunda uyarıda bulundu.
Milyonlarca vatandaş, nakit akışlarını, ödemelerini ve alışverişlerini kredi kartları aracılığıyla yönetiyor. Enflasyonla mücadele kapsamında kredi kartı kullanımını sınırlamak için bir dizi önlem almış olsa da (nakit avans limitine kısıtlama, nakit çekim ve alışveriş faizlerine artış gibi), kartlı harcamalar rekor üstüne rekor kırmaya devam ediyor.
MERKEZ BANKASI SIKI TAKİBE ALDI
Merkez Bankası da bu durumu sıkı takibe ve bu durum 'Finansal İstikrar Raporu'nda yer aldı.
BORÇLAR HER GEÇEN GÜN ARTIYOR
Rapora göre aktif kart kullanan kişi sayısı 28 milyona ulaştı. Ocak 2024 itibarıyla bireylere tanımlanan toplam kredi kartı limiti 4.2 trilyon liraya çıkarken, bunun yaklaşık yüzde 30’u, yani 1.3 trilyon lirası kullanıldı. Kişi başına kart borcu 45.5 bin lira seviyesinde. Limiti 50 bin liraya kadar olan kart sahiplerinin bu limitin yarıdan fazlasını borçlandığı, yüksek limitli kart sahiplerinde ise limit kullanım oranının yüzde 50’nin altında olduğu görülüyor.
GELİR VE BORÇLANMA UYUMSUZLUĞU
Raporda, bireylerin kredi kartı bakiyelerini ve limitlerini önemli ölçüde artırdığına dikkat çekilerek, "Artan kredi kartı faiz oranları ile birlikte özellikle gelir-borçlanma uyumsuzluğu olan bireylerde faize bırakma davranışının borç servis yükünü artırabileceği değerlendirilmektedir" ifadesi yer aldı.
Nakit çekim faiz oranı yüzde 5’e, gecikme faizi ise yüzde 5.3’e çıkmış durumda. Alışveriş faizi ise yüzde 4.25’e yükseldi. Sadece asgari tutarı ödeyenler veya dönem sonu borcunu geciktirenler için yüksek maliyetler söz konusu.
GECİKEN TUTAR 300 MİLYARI BULDU
Merkez Bankası’nın raporuna göre; asgari ödeme oranı ve üzerinde ödeme yapılan kartlarda faize bırakılan borçların toplam kart bakiyesine oranı yüzde 13.7, asgari ödeme oranının altında ödeme yapılan kartlarda ise gecikmeye bırakılan borçların oranı yüzde 9.1 seviyesinde.
Gecikmeye bırakılan borcun toplam bireysel kredi kartı borcuna oranı yüzde 22.9 ile tarihsel ortalamasının üzerine çıkmış durumda. Bu, geciken yaklaşık 300 milyar liralık kart borcu anlamına geliyor. Asgari tutarın altında ödeme yapanların borcu ise 120 milyar lirayı aşıyor.
KREDİ KARTLARI NAKİT KULLANIMI NE ZAMAN KAPATILIR?
TAKSİTLİ NAKİT AVANSA 25 BİN LİRA SINIRI
Geciken borçların bu kadar fazla olması nedeniyle hangi durumlarda hangi faizlerin devreye girdiğini hatırlamak önemli. Ayrıca kredi kartının ne zaman kullanıma veya nakit çekimine kapatıldığını bilmek de gerekiyor. Tüketimi teşvik eden kredi kartlarında nakit çekimlere sınırlama getirilmişti ve bu limit kartın kullanılabilir limitinin yüzde 25’ini aşamıyordu.
Taksitli nakit avanslarda ise vade 12 aydan 3 aya çekilmişti. Ancak üç büyük bankada taksitli nakit avans limiti kontrol edildiğinde, bu limitin 25 bin lirayla sınırlandığı görülüyor. Yani karttan 3 ay vadeli taksitli nakit avans çekmek isteyenlere bankalar en fazla 25 bin lira limit tanımlıyor.
