Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi üzerinden 1,5 yıl geçmesine rağmen, bu düzenlemenin devlet bütçesine maliyeti hâlâ tartışma konusu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın işaret ettiği yeni emeklilik reformu öncesinde, EYT yasasının geleceği hakkında merak edilen sorular yanıt buldu.
EYT düzenlemesi, geçen yıl mart ayında yürürlüğe girdi ve nisan ayından itibaren emekli aylıkları ödenmeye başlandı. Mart 2023’te 9 milyon 544 bin olan yaşlılık aylığı alan kişi sayısı, nisan 2024 itibarıyla 11 milyon 722 bine yükseldi. EYT kapsamındaki kişilerin sayısının 5 milyona ulaşması beklenirken, 2,8 milyon kişinin önümüzdeki süreçte emekli olması öngörülüyor.
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberine göre, EYT düzenlemesinin maliyeti ile ilgili farklı tahminler var. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, bu yıl için maliyetin 724 milyar TL olacağını belirtirken, AK Parti Genel Başkanvekili Mustafa Elitaş, 5 yıllık maliyetin 300 milyar doları bulacağını iddia etti.
Maliyet tartışmalarının yanı sıra, AK Parti yetkilileri emeklilik sisteminde değişiklik yapılacağına dair açıklamalarda bulundu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, TBMM’nin ekim ayında açılacak yeni yasama döneminde bu konuyu ele alacaklarını duyurdu.
Sosyal güvenlik sisteminde kapsamlı değişiklikler yapılması planlanıyor. Bu değişiklikler arasında prim günü ile emekli aylıkları arasındaki dengenin sağlanması, sağlık harcamalarının bütçe üzerindeki yükünün azaltılması ve düşük emekli aylığı alanlar için sosyal yardım programlarının uygulanması gibi başlıklar bulunuyor. Ayrıca, emeklilik yaşının artırılacağına dair iddialar da gündemde.
EYT düzenlemesiyle 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı çalışmaya başlayanlar için yaş şartı kaldırılmıştı; yalnızca prim günü ve sigortalılık süresi koşulu bırakılmıştı. Çoğu kişi bu koşulları sağladı ve emekli oldu, ancak henüz emekli olmayan ve bu koşulları yerine getirmeyi bekleyen 3 milyona yakın kişi bulunuyor.
Kıvanç’ın aktardığına göre, EYT düzenlemesinden geri adım atılması mümkün görünmüyor. Kanun kapsamındaki kişilerin yüzde 40’tan fazlası emekli olmuşken, geri adım atılması hukuki açıdan sorun yaratabilir ve Anayasa Mahkemesi’nden dönebilir. Ayrıca, henüz emekli olmamış EYT’liler için yeniden yaş şartı getirilmesi mümkün değil. Emeklilik yaşının uzatılması konusu ise, mevcut çalışanlar için kısa vadede hayata geçirilemeyecek bir değişiklik olarak değerlendiriliyor ve ilerleyen yıllarda gündeme gelebilir.
