2024 yılında emekli olacak sigortalıların maaşlarının, 2025’te emekli olacaklara kıyasla en az %30 daha yüksek olacağı hesaplamalar, yılbaşından önce emeklilik başvurularında büyük bir artışa neden oldu. Bu durumu kontrol altına almak isteyen ekonomi yönetimi ise harekete geçti.
EMEKLİ MAAŞLARINA ENFLASYON AYARI
Hazırlanan yeni formül, emekliliğini erteleyenlerin maaş kaybı yaşamaması için tasarlandı. Bu düzenleme, enflasyon nedeniyle maaşlarda fark oluşmasının önüne geçmeyi hedefliyor ve maaşlar dengelenene kadar yürürlükte kalacak. Hacı Bayram Üniversitesi Öğretim Görevlisi Dr. Okan Güray Bülbül, emekli maaşlarındaki bu farkın 2030 yılına kadar devam edebileceğini belirtti.
HAK KAYBININ ÖNLENMESİ İÇİN FORMÜL GELİŞTİRİLİYOR
Emekli maaşları, enflasyon verilerine dayalı güncelleme katsayısıyla hesaplanıyor. 2024 yılında enflasyonun 2023’e kıyasla düşük olması nedeniyle, o yıl emekli olacakların maaşları, 2025’te emekli olacaklara göre daha avantajlı olacaktı.
Bu nedenle ekonomi yönetimi, emekliliğini erteleyecekler için maaş kaybını önleyecek bir formül üzerinde çalışıyor. Alınan bilgilere göre, maaş bağlama esaslarına ilişkin yasal düzenlemelerde değişikliğe gidilecek.
YÜKSEK MAAŞ İÇİN GÜNCELLEME KATSAYISI SEÇİLECEK
Bu değişiklikle, emekliliğe hak kazanan kişilerin hangi tarihte emekli olurlarsa olsunlar, hak ettikleri tarihten itibaren hangi yıl maaşları daha yüksek olacaksa, maaşlar o yılın güncelleme katsayısına göre hesaplanacak.
ENFLASYON TEK HANEYE DÜŞENE KADAR YÜRÜRLÜKTE KALACAK
Emekli maaşlarındaki farkların büyük bir kısmı, hesaplama öncesindeki yılın enflasyon oranından kaynaklanıyor. Bu nedenle yapılacak düzenlemenin temel amacı, bu farkı ortadan kaldırmak olacak. Yeni formül, enflasyon tek haneli rakamlara düşene kadar, yani emekli maaşlarının hesaplanmasında enflasyonun etkisinin ortadan kalkacağı döneme kadar geçerli olacak.
Örneğin, 2024’te emekli olmaya hak kazanan bir sigortalının aylığı 20 bin lira olarak hesaplanacak. Ancak, bu kişi dilekçesini 2025’te verirse, eğer herhangi bir yasal düzenleme yapılmazsa maaşı 14 bin lira olacak.
DÜZENLEME YAPILMAZSA DÜŞÜK MAAŞ SORUNU SÜRECEK
Eğer beklenmedik bir gelişme olmaz ve enflasyon Orta Vadeli Program'da (OVP) öngörülen doğrultuda ilerlerse, 2026 yılında enflasyon %17,5'e düşecek. 2025 verileri henüz net olmasa da, 2025 yılında emeklilik dilekçesi verenlerin maaşı, önceki yılın enflasyon farkı nedeniyle 2026'da dilekçe verecek olanlara kıyasla yine daha yüksek olacak. Bu durumda, SGK önünde yığılmalar devam edebilir.
“BU FARK 2030'A KADAR SÜRECEK”
Hacı Bayram Veli Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Okan Güray Bülbül, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, düzenlemenin olumlu olduğunu ancak maaşlar arasındaki farkların 2030 yılına kadar devam edeceğini belirtti. Bülbül’ün verdiği bilgilere göre, 2024’te emeklilik dilekçesi verecek bir sigortalının maaşı hesaplanırken, 2023 yılı Ocak ve Temmuz aylarında yapılan %86 zam da eklenecek.
Aynı kişi, dilekçesini 2025'te verirse, bu kez 2025 yılındaki olası %10-15’lik zam farkı maaşa yansıtılacak. Yani 2024’te emekli olacakların primleri, 2023 güncelleme katsayısıyla hesaplanacak ve buna 2024’teki zamlar eklenecek. Aynı kişi 2025’te emekli olursa, primleri 2024 güncelleme katsayısıyla hesaplanarak 2025 Ocak ayına taşınacak ve yalnızca o yılın zamları uygulanacak. Bülbül, yıllara göre değişkenlik gösteren enflasyon kaynaklı hesaplama farklarının 2030’a kadar devam edeceğini ifade etti.
