Abonelerimizin dikkatine! Hata ve özür: Bugün (13.10.2025) saat 14.00'te yayımladığımız "Mutfağımızda yabancı var, gıdada yabancı hegemonyası, et, tavuk, peynir, makarna, suya kadar pek çok ünlü yerli marka artık yabancıların" ifadesini haberimizden çıkarıyoruz. Abonelerimizden ve ilgili taraflardan özür dileriz. İşte haberi düzeltmiş hali:
Mutfağımızda yabancı var, gıdada yabancı hegemonyası, et, tavuk, peynir, makarna, suya kadar pek çok ünlü yerli marka artık yabancıların
Son yıllarda uygulanan ekonomik politikalar nedeniyle kurlar baskı altında kalırken, yüksek faiz oranları yerli şirketlerin özkaynaklarını eritiyor. Bu olumsuz durum, finansmana erişimde yaşanan zorluklarla birleşince, kârlı Türk markalarının yabancı firmalar tarafından "kelepir" fiyatlara satın alınmasına yol açtı.
Haber / Analiz: Zülfikar Doğan
(ANKARA) - Türkiye'de uygulanan ekonomik politikalar, kurların düşüşüne ve yerli şirketlerin zor duruma düşmesine neden oluyor. Sonuç olarak, birçok köklü Türk markası yabancı firmalar tarafından düşük fiyatlarla satın alınıyor.
Yerli markalara doğrudan yabancı yatırım gelmektense, yıllarca sektörde faaliyet gösteren tanınmış Türk markaları ve aile şirketleri peş peşe uluslararası şirketler, Körfez sermayesi ve küresel gıda, kozmetik, lojistik zincirlerinin kontrolüne geçiyor. Bu durum, gıda fiyatlarındaki önemli artışlarla birleştiğinde geniş kesimlerin temel gıda maddelerine ulaşımını daha da zorlaştırıyor. Rekabet Kurulu'nun bu alanda başlattığı soruşturmalar ve kesilen dev cezalar bile tedbir almaya yetmiyor.
Yerli markalar yabancı sermaye tarafından satın alınıyor
Tarım sektöründe düşük taban fiyatlar ve desteğin yetersiz kalması, üretim kaybını beraberinde getiriyor. Artık kırmızı ve beyaz et, süt ve şarküteri ürünleri gibi birçok yerde yerli markaların sahipleri yabancı şirketler oldu. Örneğin, Türkiye'nin köklü zeytinyağı markalarından Komili, Kırlangıç ve Madra, şimdi ABD'li Koninklijke Bunge'nin kontrolünde. Ülker-Yıldız Holding'in tanınmış yağ markası Bizim Yağ ise Japon Ajinomoto'ya satıldı. Ayrıca, Beyaz etin ünlü markası Banvit, Brezilya-Katar ortaklığına, Ege Tavuk ve Yumurta (EGE TAV) Japan firmalarına, kırmızı et markası Namet ise Katarlılara geçti.
Süt ve süt ürünleri; peynir, yoğurt, tereyağı gibi ürünlerin bilinen markası Yörsan, artık Dubai merkezli Abraaj'a ait. Yabancı yatırımcıların en hızlı ilgi gösterdiği alanlar arasında damacana ve şişe su bulunuyor. Türkiye'nin yerli gıda devi Ülker ve Yıldız Holding'in en yaygın süt ve süt ürünleri markaları İçim Süt ve Dost Süt Ürünleri, Fransız Groupa Lactalis'e satıldı.
Pazarda büyük paya sahip olan Erikli marka, Danone ve Lactalis gibi uluslararası devlerin kontrolü altında. Diğer bilinen su markaları Sırma, Saka, Hayat, Akmina, Damla Su gibi ürünler de aynı şekilde yabancı şirketlerin eline geçti. Makarna sektöründe, Oba ve Filiz markaları İtalyan Barilla tarafından alındı. Ayrıca, Türk markası Kent Gıda ve şekerleme şirketi Jelibon artık İngiliz Cadbury Schweppes'in. Türkiye'nin en eski gazoz markalarından Çamlıca, Japon Dydo Drinco tarafından satın alındı.
Yerli çay markalarından Doğadan ve Of Çay gibi pek çok marka, Coca Cola ve Jacobs tarafından kontrol altına alındı. Türkiye Varlık Fonu'na bağlı ÇAYKUR, yıllardır sürekli zarar ederek hedeflenen özelleştirmelere adım atmayı bekliyor. Kahramanmaraş merkezli MADO markasının önemli hisseleri de Katarlılara geçti.
Son dönemlerde marketlerde glüten intoleransı olan bireyler için zorunlu hale gelen glütensiz gıda ürünleri, uluslararası markalar tarafından üretiliyor. Türkiye'nin köklü sirke markası Kemal Kükrer, Japon Ajinomoto tarafından alındı.
Hijyen ürünlerinde yabancı satın almalar artıyor
Gıda dışı alanlarda, hijyen ürünleri ve kozmetik sektörü de yabancılar tarafından ele geçiriliyor. Hacı Şakir sabunu, ABD'li Colgate'in oldu. Seba Med, Alman firmalara, Can Bebe ürünleri Belçikalı Ontex'e, İpek Şampuan Fransız L'Oréal'e satıldı. ACE deterjan ise ABD'li Procter and Gamble'ın eline geçti. Tekin Acar, Fransız Sephora'ya, Filli Boya, Nippon Paint'e, Polisan Boya ise Japon Kansai Paint'e geçti.
Uluslararası lojistik firmalarıyla stratejik sektörlerden MNG Kargo, DHL'e, Aras Kargo ise Avusturya'nın kamu lojistik şirketi Austrian Post'a satıldı. Türkiye'nin ilkin farsiyalı kargo firmalarından Yurtiçi Kargo'nun yüzde 25'i Fransız GeoPost'a ait. PTT'nin bazı birimlerinin özelleştirilmesi planlanıyor.
Son yılların en dikkat çeken durumu, yerli markaların yabancı sermaye tarafından ele geçirilmesidir. Market raflarında görünmeye devam eden birçok tanınmış Türk markasının artık yabancı şirketler tarafından üretildiği gerçeği dikkat çekiyor.
