(İSTANBUL) - Öğrenci Veli Derneği (Veli-Der), İstanbul'da düzenlediği çalıştayın sonucunda yayımladığı bildiriyle eğitimdeki artan eşitsizlikler, okul terkleri ve çocuk işçiliği konularına dikkat çekti. Dernek, "Çocuklarımızın hayallerini ve ortak geleceğimizi kazanmak, ancak birlikte mücadele etmekle mümkün" ifadelerine yer verdi.
Veli-Der, "Kaybolan Çocukluğu ve Eğitim Hakkını Yeniden Kazanalım" başlığıyla sunduğu çalıştaydan edinilen sonuçları basın bildirisiyle duyurdu. Bildiride, zorunlu ve parasız eğitimin kısıtlanmasının çocukları daha derin yoksulluk, çocuk yaşta işçilik ve evlilik gibi olumsuz durumlarla karşı karşıya bıraktığı belirtildi.
Eğitim, çocuklarımızın tek umudu
Bildiride, ekonomik krizlerin ailelerin üzerindeki baskıyı artırdığı ve nitelikli eğitime erişim konusunda eşitsizliklerin derinleştiği gözler önüne serildi. Katkı payı, kayıt parası, aidat, ulaşım ve barınma masraflarıyla boğuşan velilerin endişeleri ifade edildi. "Laik, bilimsel eğitimin son kırıntılarını kaybetmemek için endişe taşıyoruz. Çocuklarımızı her gün okula binbir kaygıyla göndermek zorundayız" denildi.
Yoksulluk ve eşitsizlik çocukları eğitimden koparıyor
Bildiride, Türkiye'nin gelir dağılımı ve sosyal harcamalarda OECD ülkeleri arasında en alt sıralarda yer aldığına dikkat çekildi. UNICEF verilerine göre her 100 çocuktan 42'sinin yoksul olduğu ve 171 bin 895 çocuğun, ailesinden alınma riskiyle karşı karşıya olduğu vurgulandı.
2023-2024 döneminde eğitim dışında kalan çocuk sayısının 1 milyon 578 bine ulaştığı ve devamsızlık oranlarının ilkokullarda yüzde 11,6, liselerde ise yüzde 27'ye çıktığı, meslek liselerinde bu oranın yüzde 46,6'ya yükseldiği Milli Eğitim Bakanlığı verileriyle belirtildi.
Karma eğitim ve kız çocuklarının durumu
Bildiride, ortaokulların yaklaşık beşte birinde karma eğitim verilmediği ve imam hatip liselerinde yarım milyona yakın öğrencinin bu haktan mahrum kalması ifade edildi. Kız çocuklarının eğitim erişiminde daha fazla engelle karşılaştığı açıklandı. TÜİK verilerine göre 2023'te 15-17 yaş grubunda 6 bin 515 doğum gerçekleştiği ve son 24 yılda 590 bin çocuğun 18 yaş altında doğum yaptığı bilgisine yer verildi. Ayrıca, İSİG verilerine göre her yıl Türkiye'de 60-70 çocuğun çalışırken hayatını kaybettiği hatırlatıldı.
Bildiride, geçen yıl 15-17 yaş grubunda işgücüne katılım oranının yüzde 24,9 olduğu, kayıtlı çocuk işçi sayısının 1,5 milyona ulaştığı ve yaz aylarında bu rakamın 3 milyona yaklaştığı belirtildi. Ayrıca, öğretmenlik mesleğinin neoliberal ve dinselleşmiş eğitim politikalarıyla güvencesizleştirildiği ifade edildi.
Bildiride, "Zorunlu eğitimin kısaltılmasıyla binlerce öğretmen norm fazlası olacak, atanmayı bekleyenlerin umutları sönülecek. Öğretmenler, şirketlerin fiili çalışanlarına dönüşmek isteniyor" denildi.
Veli-Der'in talepleri
Bildiride, eğitimde kamusal hakkın korunması için zorunlu 12 yıllık eğitimin kesintisiz uygulanması, özel öğretim kurumu mülkiyetlerinin kamulaştırılması, okullarda ücretsiz beslenme programı uygulanması, çocuk emeği sömürüsüne son verilmesi, karma eğitim ilkesinin korunması ve tüm eğitim emekçilerinin güvenceli istihdamının sağlanması talep edildi. Ayrıca, tüm eğitim giderlerinin devlet tarafından karşılandığı parasız, laik ve bilimsel bir eğitim sistemi istendi.
Bildiride, kamusal eğitim hakkının kaybedilmesinin çocukların geleceğini kaybetmekle eş değer olduğu ifade edilerek, velilere, öğretmenlere ve tüm topluma "Kaybolan çocukluğu ve eğitim hakkını yeniden kazanmak için birlikte mücadele edelim" çağrısında bulunuldu.
