(ANKARA)- İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırıları ikinci yılını doldururken, Mısır'da ateşkes ve rehine takası için yürütülen dolaylı müzakerelerde önemli bir dönüm noktasına gelindi. ABD Başkanı Donald Trump, görüşmelere ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Ayrıca, ABD'li üst düzey diplomatlar da müzakerelere katılmak için bölgeye hareket etti.
Trump, Oval Ofis'teki Kanada Başbakanı Mark Carney ile yaptığı toplantının ardından basına açıklamalarda bulundu. Müzakerelerde ABD'li pazarlamacıların yer aldığını belirterek, "Bir şeyler yapabileceğimiz yönünde gerçek bir şans var. Bence Orta Doğu'da barışı sağlayabileceğimiz bir olasılık var. Bu, Gazze durumunun bile ötesinde bir şey. Rehinelerin derhal serbest bırakılmasını istiyoruz. Ekibimiz şu an orada, başka bir ekip daha yeni ayrıldı ve diğer ülkeler, kelimenin tam anlamıyla dünyadaki her ülke, planı destekliyor" dedi.
Trump, İsrail ve Hamas arasındaki olası bir ateşkes üzerinde anlaşma sağlanması halinde, ABD'nin "herkesin anlaşmaya uymasını sağlamak için mümkün olan her şeyi yapacağını" dedi.
Müzakerelerin yeniden başlaması için kritik adımlar atılıyor
Trump'ın Orta Doğu Temsilcisi Steve Witkoff ve damadı Jared Kushner, Mısır'daki üçüncü tur müzakerelere katıldı. Ayrıca, Katar Başbakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani ve MİT Başkanı İbrahim Kalın, arabuluculuk çabalarına destek vermek amacıyla müzakerelerde bulunacakları ifade edildi. Kalın, geçtiğimiz hafta da barış müzakerelerinde yer almıştı.
Hamas da müzakerelere dair yazılı bir açıklama yaptı. Açıklamada, "Halil el-Hayye başkanlığındaki heyet, ateşkes, işgal güçlerinin çekilmesi ve esir değişimi konularında müzakerelere başlamak üzere Mısır’a ulaştı" ifadesi dikkat çekti. Hamas'ın üst düzey yetkilisi Fawzi Barhoum, yaptığı açıklamada, "Hamas Hareketi’nin şu anda Mısır’da süren müzakerelere katılan heyeti, Gazze’deki halkımızın beklentilerini karşılayacak bir anlaşmaya ulaşmanın önündeki tüm engelleri aşmak için çalışıyor" dedi.
Katar basınında yer alan haberlere göre, müzakerelerin "zorlu geçtiği" bildirildi. Filistinli yetkililer, İsrail'in Gazze'den çekilme haritaları ve Hamas'ın savaşın yeniden başlamayacağına dair istediği garantiler konusunda anlaşmazlıklar yaşandığını belirtti. Hamas Başmüzakerecisi Halil el-Hayya, "Ciddi ve sorumlu müzakerelere hazır olduklarını, ancak savaşın kalıcı olarak sona ermesi için uluslararası toplumdan gerçek garantiler istediklerini" vurgusunu yaptı.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ise müzakerelere dair yorum yapmaktan kaçınarak olayları "kader belirleyici karar günleri" şeklinde nitelendirdi ve "rehinelerin geri getirilmesi ile Hamas'ın ortadan kaldırılması gibi savaş hedeflerine bağlılıklarını" ifadesinde bulundu.
Müzakereler 7 Ekim'de hız kazanıyor
Müzakereler devam ederken, 7 Ekim 2023'teki saldırının ikinci yıldönümünde İsrail'de anma törenleri düzenlendi. 7 Ekim 2023'te Hamas'ın saldırısında 1200 kişinin hayatını kaybettiği ve 251 kişinin rehin alındığı yerlerde anmalar yapıldı. Hamas'ın elinde hâlâ 48 rehinenin bulunduğu ve İsrail'in ise yaklaşık 20 rehinenin hayatta olduğu tahmin ediliyor. Rehinelerin geri getirilmemesi, Netanyahu hükümeti karşısında protestolara yol açtı.
Savaşın iki yıllık bilançosu, Gazze için son derece yıkıcı oldu. Filistin Sağlık Bakanlığına göre, İsrail'in saldırılarında 20 bini aşkın çocuk da dahil olmak üzere toplamda 67 binden fazla Filistinli hayatını kaybetti. Nüfusun yaklaşık yüzde 90'ının yerinden edildiği bölgede BM raporları, yarım milyondan fazla insanın kıtlık ve ölüm riskiyle karşı karşıya olduğunu ortaya koydu.
Bu derin insani kriz, uluslararası alanda da yankı buldu. Birleşmiş Milletler komisyonu, İsrail'i soykırımla suçlarken, Uluslararası Ceza Mahkemesi de Netanyahu hakkında "açlığı bir savaş yöntemi olarak kullandığı" iddiasıyla tutuklama emri çıkarmak için harekete geçti.
Gazze'ye yönelik saldırıların ikinci yılında Paris, Londra ve İstanbul gibi birçok Avrupa kentinde İsrail'i protesto eden gösteriler düzenlendi.
