Trabzon'un Ortahisar ilçesi Pazarkapı mahallesinde, 2000-2500 yıllık tarihi Roma dönemine ait kalıntılar bulunuyor. Trabzon'un tarihi İpek Yolu'nun denize açılan kapısı olması ve dünya kültür turizminde hak ettiği değere kavuşması için, bu kazı alanının bir an önce arkeoparka dönüştürülmesi gerektiği belirtiliyor.
4 bin yıllık tarihi geçmişe sahip Trabzon'da, Pazarkapı mahallesinde yıkılan Kadınlar Hali Pazarı'nın altından Roma döneminde yapıldığı tespit edilen bir rıhtım ortaya çıktı. M.S. 120'lerde Roma kralı Hadrianus tarafından yaptırıldığı düşünülen iskelenin 1970'lerde doldurularak toprak altında kaldığı biliniyor. Yıkım sonrası ortaya çıkan rıhtımın turizme kazandırılması için çalışmalar devam ediyor.
Trabzon Doğal ve Tarihi Değerleri Koruma Derneği Başkanı Prof. Dr. Coşkun Erüz, yapılan kazı çalışmalarının tarihi savunma hendeği ve hendek içinde yer alan Roma rıhtım alanı ile rıhtımdan şehre girişi sağlayan Roma anıtsal kapısının yerinin açığa çıkarılıp korunması için bir fırsat oluşturduğunu söyledi. Erüz, uzmanlar tarafından yapılan değerlendirmelerde, kazı sırasında bulunan yapının antik Yunan ya da Roma Dönemi'ne ait, akarsu vadisi içinde bulunan bir rıhtım olduğunun kesinleştiğini belirtti. 1950-70 döneminde, Trabzon kalesinin aşağı-liman hisarı doğu suru çevresi ve suru korumak amacıyla sur ve öncesine ait su hendeği doldurularak üzerine Kadınlar Hali ve eski sebze hali yapılmıştı. Kadınlar Pazarı yenileme çalışmasıyla tarihi suru saran ve yer yer suru tahrip eden binalar yıkıldı. Sur çevresi yapılar yıkılınca, tarihi Aşağı Hisar surları veya antik liman kalesi olan ve en az 2000 yıllık eski limanın güneyinde bulunan surların Pazarkapı Camii-Maraş Caddesi arasında kalan doğu kısmı ortaya çıktı. Dünyada 2000 yıldan daha uzun süre kesintisiz hizmet vermiş nadir antik limanlardan birisi olan Trabzon Hadrian Limanı, 1970-2015 döneminde yok edildi ve şehir çöplüğü için tamamen dolduruldu. Kadınlar Pazarı inşaatı için yapılan yıkım ve kazılarda, Pazarkapı Doğu Surları ve tarihi haritalarda net olarak gösterilen tarihi savunma hendeği, hendek içinde yer alan Roma rıhtım alanı ve rıhtımdan şehre girişi sağlayan Roma anıtsal kapısı ortaya çıktı. Erüz, Trabzon Büyükşehir Belediyesi tarafından liman doğu suru ve ön kısmındaki Roma rıhtımının kazı, röleve, restitüsyon ve restorasyon kapsamına alındığını hatırlattı. Çalışma yapılan bölgenin "Arkeopark" haline getirilmesini talep ettiklerini belirten Erüz, rıhtımın açığa çıkarılıp sergilenmesinin bir önceki Belediye Başkanı Murat Zorluoğlu'ndan talepleri olduğunu ifade etti. Erüz, rıhtımın ve önündeki hendeğin açığa çıkarılmasını, alana yelkenli bir Roma dönemi kayığı yerleştirilmesini ve kayıkla rıhtım alanının üzerinin cam ile kapatılarak açık hava müzesi-arkeopark haline getirilmesini talep ettiklerini söyledi.
