Toplum Çalışmaları Enstitüsü, "Trump 2.0" başlıklı ve "Yeni Amerikan Korumacılığı ve Gümrük Tarifeleri" alt başlıklı bir rapor yayınladı. Raporda, Donald Trump'ın ikinci kez ABD Başkanı seçilmesinin ardından, özellikle Nisan ayında Çin başta olmak üzere birçok ülkeye uyguladığı gümrük vergilerinin ticareti ve uluslararası dengeleri etkilediği belirtildi. Trump'ın 20 Ocak 2025'teki konuşmasında, Amerikan işçilerini ve ailelerini korumak için ticaret sistemini yenileyeceğini ve diğer ülkeleri zenginleştirmek yerine kendi vatandaşlarını zenginleştirmek için yabancı ülkelere gümrük vergisi uygulayacağını söylediği hatırlatıldı.
Raporda, Trump'ın bu söyleminin ve eylemlerinin temelsiz siyasi retorik olmadığı, aksine ABD'nin küresel ekonomik liderliğini sürdürmeye dönük stratejik bir tercih olduğu vurgulandı. Trump'ın Çin ile ABD arasındaki ticaret açığını, Amerikan serbest ticaret rejiminin ve Amerikan çiftçilerinin, işçilerinin ve fabrika sahiplerinin sömürülmesi olarak resmettiği belirtildi. Bu mesajların, özellikle bazı eyaletlerde güçlü etki yarattığı ifade edildi. Raporda, "Trump 2.0"nın sadece ekonomik kaygılarla değil, kimlik ve ideolojik motivasyonlarla da şekillendiğine işaret edildi.
Raporda ayrıca, Çin ile olan ekonomik rekabetin "Trump 2.0" politikalarının merkezinde yer aldığı vurgulandı. 1990'lı yıllardan beri uluslararası ilişkilerde konuşulan "Çin'in yükselişi" iddialarının, ekonomik göstergelerde gerçekleştiği sonucuna varmanın yanlış olmayacağı belirtildi. Raporda, Çin'in kapital, beşeri sermaye birikimi ve Ar-Ge yoğunluğu ile verimlilik gibi parametrelerde ABD ile arasındaki farkı kapattığı ve bazı göstergelerde geçtiği ifade edildi. Bu durumun, ABD'nin korumacı politikalarının ticari olduğu kadar jeopolitik ve stratejik rekabet boyutları olduğunu da gösterdiği belirtildi. Raporun "Riskler, Fırsatlar ve Türkiye" bölümünde, ticaret savaşının doğuracağı fırsatlar ve Türkiye'nin seçenekleri analiz edildi.
Trump yönetiminin agresif tarife politikalarının küresel ticaret sistemi için ciddi riskler taşıdığı vurgulandı. Dünyanın en büyük pazarını besleyen ürünlerin, yüksek gümrük tarifeleri nedeniyle ABD pazarında rekabetçi olmadığı için yeni pazarlar bulmak zorunda kalacağı belirtildi. Bu durumun, diğer ülkelere yönelecek ithal ürünlere karşı ülkelerin iç pazarlarını koruyucu gümrük tarifeleri koymasını zorunlu kılacağı ifade edildi. Raporda, bu yeni korumacı ticaret ortamının Türkiye ekonomisi için hem riskler hem de fırsatlar sunduğu belirtildi. Küresel ekonomik yavaşlama ve belirsizlikler nedeniyle Türkiye'nin ihracat performansının ve ekonomik büyümesinin olumsuz etkilenebileceği ifade edildi. Ayrıca, Türkiye'nin ithal ara malı ve hammaddeye bağımlı sanayisinin, küresel tedarik sistemindeki aksaklıklardan olumsuz etkilenebileceği belirtildi.
Raporda, Türkiye için en önemli risklerden birinin, küresel riskin Türkiye gibi kırılgan bir ekonomi üzerinde yaratacağı çarpan etkisi olacağı vurgulandı. Çin mallarının Türkiye pazarına hücum etmesinin iç pazarı bozucu bir etki yapacağı ve fiyatları rekabete dayalı olarak bozacağı ifade edildi. Türkiye'nin kendi iç pazarını korumak için Çin mallarına ilave gümrük vergileri koymak dışında bir seçeneğinin olmayacağı belirtildi. Ancak, Türkiye açısından bazı fırsatlar da bulunduğu ifade edildi. Türkiye'nin yüzde 10 ile Trump'ın gümrük tarifelerindeki en düşük kategoride bulunmasının, yüksek tarifeye maruz kalan ülkelere karşı Türk ihracatçısının rekabet gücünü artıracağı belirtildi. ABD'li ithalatçıların alternatif tedarikçiler arayışına gireceği ve Türkiye'nin tekstil, otomotiv parçaları gibi sektörlerde pazar payını artırabileceği ifade edildi.
