(ANKARA) - Eski NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, ittifakı yönettiği dönemi kaleme aldığı anı kitabı "On My Watch: Leading NATO in a Time of War" ile okuyucularla buluşturdu. Bu eser, 2014-2024 yılları arasındaki dönemde yaşanan önemli olayları ele alıyor. Rusya'nın Ukrayna'ya gerçekleştirdiği saldırı, NATO'nun genişleme adımları ve Türkiye'nin Suriye müdahaleleri gibi krizler, kitapta detaylı bir şekilde yer buluyor.
Stoltenberg, kitabında Türkiye'nin NATO içindeki kritik önemine dikkat çekti. Ona göre, ilk büyük sınav, Kasım 2015'te Türk Ordusu'nun hava sahasını ihlal eden bir Rus Su-24 savaş uçağını düşürmesiyle yaşandı. Stoltenberg, "Türkiye’nin toprak bütünlüğünü destekleyen açıklamalar yapsa da NATO içindeki tüm ülkelerin aynı fikirde olmadığını" ifadesini kullandı.
Almanya, Fransa ve İtalya gibi ülkelerin farklı tavırlarını da aktaran Stoltenberg, "Türkiye’nin Suriye sınırına daha fazla savunma sistemi ve Patriot füzesi konuşlandırılmasını isteyen Doğu Avrupa ülkeleri ile uçak düşürülmesine temkinli yaklaşan diğer müttefikler arasındaki anlaşmazlıklara" konusunu ön plana çıkardı.
Bu olay sonrasında Rusya, Suriye'ye S-400 hava savunma sistemleri gönderdi ve bölgede amiral gemisini konuşlandırdı.
Kitapta ayrıca, "Türkiye’nin Ukrayna’ya silah yardımı konusu" özellikle vurgulandı. Stoltenberg, "2014–2019 döneminde Ukrayna Cumhurbaşkanı Petro Poroşenko’nun Türkiye’nin Bayraktar dronlarını teslim etmesinden memnun olduğunu ancak diğer NATO ülkelerinin silah desteğinin yetersiz olduğunu belirttiğini" bu durumu aktardı.
Stoltenberg, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı uzun yıllardır tanıdığı bir "eski dost" olarak tanımladı. Erdoğan'ın kararlı, bilgili ve iletişim kurması kolay biri olduğunu belirtti. Ancak, Erdoğan'ın NATO için "bir meydan okuma" oluşturduğuna da değindi. İstanbul ve Ankara'daki görüşmeleri sırasında, "Türkiye’nin Suriye’ye müdahaleleri, Kürtlere yaklaşımı ve güvenlik endişeleri üzerine yaşanan tartışmalar" yine kitapta yer aldı. Erdoğan'ın YPG ve IŞİD konusundaki sert açıklamaları ile uluslararası hukuka dayalı müdahale gereklilikleri, kitabın önemli başlıkları arasında.
Stoltenberg, Türkiye'nin İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyeliği sürecindeki rolüne de dikkat çekti. Erdoğan'ın güvenlik endişeleri giderilmeden bu başvuruları desteklemeyeceğini açıkça belirttiğini ifade eden Stoltenberg, "aylar süren görüşmelerin ardından taraflar arasında uzlaşma sağlandığını" notunu düştü.
Kitapta ayrıca, "NATO’nun 2023–2024 yıllarında Ukrayna’ya yeterli desteği sağlayamadığı eleştirisi" hakkında bilgiler yer alıyor. Stoltenberg, "ABD ve Avrupa ülkelerinin silah ve yardım taahhütlerini zamanında yerine getiremediğini, bunun Ukrayna’ya büyük zorluklar getirdiğini" vurgusunu yaptı.
Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik işgali öncesi ve sırasında gerçekleştirilen toplantılar ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in izolasyonu, anı kitabında ön plana çıkan önemli konulardan biri. Stoltenberg, NATO içindeki müttefikler arasında çıkan görüş ayrılıklarının, savaşın yönetiminde sıkça kendini gösterdiğini belirtti.
NATO'nun Ukrayna'ya sağladığı destek miktarlarını da açıklayan Stoltenberg, Almanya ve ABD'nin bu konuda önemli katkılar sağladığını, ancak eleştirmenler ve kendisinin bu desteğin yetersiz olduğu görüşünde olduğunu ifade etti.
Stoltenberg, NATO Genel Sekreterliği görevini bıraktıktan sonra Norveç'te maliye bakanı olarak yeni bir görev üstlendi. Kitap, NATO'nun geçmişteki krizlerini, Türkiye, Ukrayna ve Rusya ile yaşanan diplomatik ve askeri sorunları detaylı bir biçimde gözler önüne seriyor.
