Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından nakit ödeme alışkanlığına karşı önlemler artırılmasına rağmen, birçok esnafın yüksek tutardaki işlemler için bile nakit ödeme talep ettiği belirtiliyor. GİB, 7 bin liranın üzerindeki ödemelerde banka veya kredi kartı kullanımını zorunlu kılacak düzenlemeleri tartışmaya açsa da, esnafın büyük bir kısmı nakit ödeme almakta ısrarcı davranıyor. Bu durum, kayıt dışı ekonominin yaygınlaşmasına ve vergi kaçakçılığına zemin hazırlıyor.
65 BİN LİRA BİLE NAKİT İSTENİYOR
Özellikle oto tamircileri, özel kurslar, emlakçılar, doktorlar ve dişçiler gibi meslek grupları yüksek tutardaki ücretleri bile nakit olarak talep ediyor. Örneğin, 65 bin lira tutarında bir özel kurs ödemesi veya emlak komisyonu gibi büyük miktarlar dahi nakit olarak isteniyor. Bu tutarların nakit olarak ödenmesi, müşteriler açısından büyük bir zorluk oluşturuyor, çünkü ATM'lerden günlük çekim limitleri sınırlı olduğu için paranın günler öncesinden çekilmesi gerekiyor.
AMAÇ VERGİDEN KAÇIRMAK
Esnafların, nakit ödemeyi tercih etmesinin başlıca nedeni vergiden kaçınmak. Kredi kartı veya banka transferiyle yapılan her işlem otomatik olarak vergiye tabi oluyor. Bu da esnafın kazancına önemli bir kesinti anlamına geliyor. Bir esnafın belirttiği üzere, kredi kartı işlemleri üzerinden kesilen vergiler, toplamda yüzde 40’a varabiliyor. Bu nedenle, nakit alınan ödemeler kayıtdışı bırakılarak vergiden kaçınılmaya çalışılıyor.
ÇALIŞANIN KAZANCININ YÜZDE 29’U VERGİYE GİDİYOR
Buna karşın, işçi ve çalışanlardan peşin olarak vergi kesintileri yapılmakta. DİSK’in raporuna göre, asgari ücretli bir işçi, 2024 yılında toplam kazancının yaklaşık yüzde 29'unu vergi ve diğer kesintilere ödeyecek. Bu durum, Türkiye'de işçilerin şirketlerden daha fazla vergi yükü taşıdığını gösteriyor. Rapora göre, 2014-2023 yılları arasında toplam vergi gelirlerinin yüzde 16’sı işçilerin ücretlerinden kesilirken, kurumlar vergisinin payı yüzde 15,6 seviyesinde kaldı.
Sonuç olarak, vergi düzenlemeleri ve kayıtdışı ekonomiye yönelik önlemler sıkılaştırılsa da, esnafın nakit ödeme talepleri ve bu alandaki vergiden kaçınma eğilimleri devam ediyor. Bu durum, hem tüketicileri hem de devletin vergi gelirlerini olumsuz etkiliyor.
