(ANKARA) - Türkiye Devrimci İşçiler Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi'nin (DİSK-AR) açıkladığı İşsizlik Raporu, dar ve geniş tanımlı işsizlik arasındaki farkın açıldığını gösteriyor. Raporu dikkatle inceleyenler, geniş tanımlı işsiz sayısının 11 milyon 705 bine ulaştığını öğreniyor.
TÜİK, mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranını yüzde 8,6, geniş tanımlı işsizlik oranını ise yüzde 28,6 olarak bildirdi. TÜİK verilerine göre, 15 yaş ve üzeri bireylerde dar tanımlı işsiz sayısı, 2025 Eylül'ünde 3 milyon 75 bin olarak belirlendi. DİSK-AR ise geniş tanımlı işsizlikteki artışın altını çiziyor ve sayının 11 milyon 705 bine ulaştığını vurguluyor.
TÜİK'in verileri, Eylül 2023'te 3 milyon 146 bin olan dar tanımlı işsiz sayısının, 2024 ve 2025 yıllarında 3 milyon 75 bin olduğunu gösteriyor. DİSK-AR raporunda, dar tanımlı işsizlik azalıyor gibi görünse de, geniş tanımlı işsizlik geçmişte olduğu gibi artmaya devam ediyor. Eylül 2023'te 8 milyon 435 bin olan geniş tanımlı işsizlik sayısının, 2024'te 10 milyon 450 bine ve 2025'te 11 milyon 705 bine yükseldiği belirtiliyor. Bu durumda, dar ve geniş tanımlı işsizlik arasındaki fark da hızla açılıyor.
DİSK-AR'ın raporuna göre, dar ve geniş tanımlı işsizlik arasındaki farkla ilgili şu ifadeler dikkat çekiyor:
"Eylül 2024 ve Eylül 2025’te dar tanımlı işsizlik yüzde 8,6 olarak açıklansa da geniş tanımlı işsizlikte artış hızlanıyor. Eylül 2024’te yüzde 26,1 olan geniş tanımlı işsizlik oranı Eylül 2025’te yüzde 28,6’ya yükseldi ve son 1 yılda 2,5 puan arttı. Geniş tanımlı işsiz sayısında bir yıllık artış ise 1 milyon 255 bin oldu. Geniş tanımlı işsiz sayısındaki artışın sebebi zamana bağlı eksik istihdam ve ümitsiz işsizler ile iş aramayıp çalışmaya hazır olanları, iş arayan ancak hemen çalışmaya başlayamayacak olanları kapsayan potansiyel işgücü sayısındaki artıştır.
Potansiyel işgücü sayısı son 1 yılda 1 milyon 47 bin kişi artarak 4 milyon 256 binden 5 milyon 303 bine yükseldi. Başka bir ifadeyle Eylül 2025 itibarıyla Türkiye’de 5,3 milyon kişi, çalışmak istemesine rağmen iş bulamıyor. Görüldüğü gibi dar tanımlı işsizlik dışındaki bütün işsizlik türleri yükseliyor. Bu sebeple dar tanımlı işsizlik sınırlı bir çerçeveye sahip ve işgücü piyasalarını anlamak için yetersizdir.
" Geniş tanımlı kadın işsizliği ile geniş tanımlı erkek işsizliği arasındaki fark 15,6 puan. "
TÜİK tarafından açıklanan dört ayrı işsizlik türünde de kadın işsizliği erkek işsizliğinden oldukça yüksek seyrediyor. Eylül 2025’te mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı erkeklerde yüzde 7,4 iken kadınlarda yüzde 11,1 olarak gerçekleşti. Geniş tanımlı işsizlik (âtıl işgücü) erkeklerde yüzde 22,7 kadınlarda ise yüzde 38,3 olarak hesaplandı. Geniş tanımlı kadın işsizliği ile geniş tanımlı erkek işsizliği arasındaki fark 15,6 puandır.
" Yaklaşık 2,6 milyon kişi, işsizlik ödeneğinden mahrum kaldı. "
İşsizlik ödeneğinden yararlanma koşullarının ağır olması ve işsizlik sigortası kaynaklarının amacı dışında kullanılması sebebiyle işsizlerin büyük çoğunluğu işsizlik ödeneğinden yararlanamıyor. Eylül 2025’te TÜİK toplam dar tanımlı işsiz sayısını 3 milyon 75 bin kişi olarak açıkladı. İŞKUR’un Eylül 2025 İşsizlik Sigortası Bültenleri verilerine göre ise bu ayda işsizlik ödeneği alabilenlerin sayısı 485 bin 419’dur. Böylece Eylül 2025’te resmi işsizlerin sadece yüzde 15,8’i işsizlik ödeneği alabildi. Yaklaşık 2,6 milyon işsiz işsizlik ödeneğinden yoksun kaldı. Bu da işsizlerin yüzde 84’ünün işsizlik ödeneği alamadığı anlamına geliyor."
