İran ile Avrupa ülkeleri arasında nükleer programla ilgili önemli bir görüşme bugün İstanbul'da gerçekleştiriliyor. Dışişleri bakan yardımcıları düzeyinde gerçekleşen görüşmelere, İran ve Türkiye temsilcilerinin yanı sıra Avrupa üçlüsü olarak bilinen Almanya, İngiltere ve Fransa’dan temsilciler katılıyor.
Görüşmeler, İran ile ABD arasında Umman aracılığıyla devam eden müzakerelerle eş zamanlı olarak yapılıyor. İran Dışişleri Bakanı daha önce, görüşmelerin dışişleri bakan yardımcıları düzeyinde olacağını açıklamıştı. Görüşme öncesinde Fransa’nın Le Point dergisine bir makale yazan İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, Avrupa ülkelerinin İran’a yönelik BM yaptırımlarını yeniden devreye sokması durumunda "geri döndürülemez sonuçlar" doğacağı uyarısında bulundu.
Arakçi ayrıca, İran’ın Avrupa ile “yeni bir sayfa açmaya hazır” olduğunu vurguladı. 2015 yılında imzalanan ve resmi adı Ortak Kapsamlı Eylem Planı (JCPOA) olan nükleer anlaşma, İran’ın nükleer faaliyetlerini sınırlandırması karşılığında ekonomik yaptırımların kaldırılmasını öngörüyor. Anlaşmanın tarafları arasında ABD, Çin, Rusya, İngiltere, Fransa ve Almanya (P5+1) yer alıyor. Ancak dönemin ABD Başkanı Donald Trump, 2018 yılında ABD’yi tek taraflı olarak anlaşmadan çekmiş ve İran'a yeniden yaptırımlar uygulamaya başlamıştı. Tahran yönetimi, bu adımın ardından bir yıl boyunca anlaşmaya bağlı kalmış, ancak daha sonra kademeli olarak yükümlülüklerinden geri adım atmıştı.
Avrupa ülkeleri, İran'ın anlaşmayı ihlal ettiğini düşünmeleri halinde 2015 anlaşmasına dahil olan ve "snapback" (tetik) mekanizması olarak bilinen süreci başlatarak BM yaptırımlarını geri getirme hakkına sahip. Bu mekanizmanın devreye alınabileceği son tarih ise 2025 yılının ekim ayı. ABD merkezli Axios haber sitesine göre, Trump yönetimi, İran ile yapılan görüşmelerin geçen hafta gerçekleşen dördüncü turunda İran’a yazılı bir anlaşma teklifi sundu. Ancak Arakçi, bu iddiayı yalanladı. Tahran Kitap Fuarı’nda yaptığı açıklamada Arakçi, “ABD’den şu ana dek yazılı bir teklif almadık,” dedi. “Ancak şeffaflık içinde güven inşa etmeye ve nükleer programımız konusunda açık davranmaya hazırız, yeter ki yaptırımlar kaldırılsın” ifadelerini kullandı.
