Trilyonluk kayıp
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı'nın CHP'nin Cumhurbaşkanı adayı ve İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu'na yönelik başlattığı operasyonlar, yeni gözaltı ve tutuklamalarla devam ediyor. 23 Mayıs'taki 4. Dalga operasyonuyla birlikte gözaltına alınan kişi sayısı 230'a, tutuklanan kişi sayısı ise 92'ye ulaştı. İBB'nin üst düzey yöneticilerinin yanı sıra, İBB iştiraklerinin yöneticileri, iş dünyası, şirketler ve patronları da operasyonlardan etkilendi. Ayrıca, İmamoğlu'nun sesine ve görüntülerine de yasak getirildi.
Operasyonlar, 19 Mart'ta başladığından bu yana para, döviz ve menkul kıymet piyasalarında büyük şoklara ve kayıplara neden oldu. Belirsizlik, istikrarsızlık ve hukuki güvence endişesi, yerli ve yabancı yatırımcıların milyarlarca dolarlık varlığını yurt dışına taşımasına yol açtı. Merkez Bankası'nın (MB) mart ayı verilerine göre, 19 Mart'tan sonraki iki haftada yabancı sıcak para ve portföy yatırımı çıkışı 5 milyar dolara (195 milyar TL) yaklaşırken, yurt içinde yaşayanların doğrudan yatırım sermayesi, mevduat ve menkul kıymet varlıklarından yurt dışına çıkardığı tutar 14,7 milyar dolar (573,3 milyar TL) oldu. 19 Mart sonrası MB rezervlerinden yapılan döviz satışları ise 60 milyar dolara (2 trilyon 340 milyar TL) yaklaştı. Mayıs ayının son üç haftasında döviz alımına geçip rezervini takviye etmeye çalışan MB'nin net rezervleri, 22 Mayıs haftası itibarıyla 18-20 milyar dolar düzeyinde olmasına rağmen, bu tutar 19 Mart operasyonu öncesinin oldukça altında.
Operasyonların sarstığı ekonomiyi toparlamaya çalışan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ve MB yönetimi, olağanüstü Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısıyla gecelik faizi yüzde 49'a yükseltmek zorunda kaldı. Nisan ayındaki PPK toplantısında politika faizi yüzde 42,5'tan yüzde 46'ya yükseltilmişti. MB yönetimi, son aldığı kararla yeniden ihracatçının döviz kazancının yüzde 35'ine el koyma uygulamasına geçti. MB faizinin artırılmasıyla bankaların mevduat faizi yüzde 50-55'e, bireysel ihtiyaç ve ticari kredi faizleri yüzde 60-70 düzeyine yükseldi. Hazinenin haftalık borçlanma ihalelerinde faiz maliyeti yüzde 7-10 arasında arttı. Döviz borçlanması için gerçekleştirilen tahvil ihraçlarında ise hazine rekor düzeyde dolar faizi ödemek zorunda kaldı. Operasyonlar sonrası dolar/TL kuru 39 liraya, euro/TL kuru 44 liraya, sterlin/TL kuru ise 53 liraya yükseldi. TL değer kaybederken dolar TL'ye karşı yüzde 6,51 değer kazandı. Kur ve faiz artışlarının etkisiyle TÜİK'in açıkladığı nisan ayı enflasyonu aylık yüzde 3'e tırmandı.
