Greenpeace Türkiye 28 Nisan tarihinde 'Pestisitler ve Çocuklar' başlıklı raporunu yayımladı.
Rapora göre; İstanbul’da bulunan zincir marketler ve semt pazarlarında satılan bir çok sebze ve meyve insan sağlığını tehdit edebilecek derecelerde pestisit kalıntısı içeriyor. Uluslararası akreditasyona sahip bir laboratuvarda analiz edilen 155 gıda örneğinin yaklaşık olarak üçte birinde Türkiye yönetmeliklerini aykırı düzeyde kalıntı olduğu belirlendi.
YÜZDE 90’I ÜREME SAĞLIĞI VE ÇOCUK GELİŞİMİ AÇISINDAN RİSKLİ
BBC tarafından aktarılana göre analizi yapılan ürünlerin %33 yasaklı veya ruhsatsız pestisitlere rastlandı. Pestisit kalıntısı tespit edilen örneklerin yüzde 90’ı ise üreme sağlığı ya da çocuk gelişimi açısından risk taşıyan kimyasallar barındırıyor.
Araştırma kapsamında domates, biber, elma, salatalık ve ıspanak gibi 14 farklı ürün incelemeye alındı.
EN ÇOK KALINTI BARINDIRAN ÜRÜNLERDEN BİRİ DE SALAMURA YAPRAK
En çok kalıntı barındıran ürünler arasında ilk olarak salamura yaprak geliyor. Onun hemen arkasından sivri biber ve ıspanak da en çok kalıntı barındıran ürünlerin arasında yer alıyor. Greenpeace Türkiye denetimlerin arttırılmasını, pestisit analizleri sonuçlarının kamuoyu ile şeffaf bir biçimde paylaşılmasını ve organik üretimin daha fazla desteklenmesini talep ediyor.
Pestisitlerin zararları saymakla bitmiyor. Pestisitler kısa sürede bulantı, kusma ve baş ağrısı gibi akut denebilecek semptomların yanında uzun vadeli pestisit maruziyeti durumunda nörolojik bozukluklar, kanser, hormonel dengesizlikler ve Üreme sağlığı sorunlarına kadar ulaşan ciddi tablolarla kritik sağlık sorunlarına yol açabiliyor.
Öte yandan raporda dikkat çeken unsurlardan biri de sonsuz kimyasallar olarak da adlandırılan PFAS maddeleri, doğada çözünmeyen yapılarıyla çevre ve insan sağlığı açısından büyük risk oluşturuyor. Raporda analiz edilen örneklerin 67’sinde en az bir PFAS içeren pestisit kalıntısı bulundu.
Yapılan araştırmalar kapsamında bu maddelerin çocuk gelişimine olumsuz yönde etkilediği ve hormonel bozukluklara sebebiyet verebileceği biliniyor.
UZMANLAR UYARIYOR
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yapılan açıklamayla Türkiye’de pestisit kalıntısı denetimlerinin düzenli olarak yapıldığı ve son 3 yılda bu oranların %35 azaldığı duyurulmuştu. Öte yandan 2024 yılı başında AB mevzuatına uygun şekilde 223 pestisit maddesi yasaklandı. Ancak bununla birlikte Greenpeace ve uzmanlara göre bazı yasaklı pestisitler halen kullanılıyor. Uzmanlar pestisit kullanımını azaltmanın yolunun organik tarımı teşvik etmekten ve biyolojik mücadele yöntemlerini yaygınlaştırmaktan geçtiğini vurguluyor. Sunulan tüm pestisit analiz verilerinin kamuoyuyla paylaşılması ve gerektiğinde üreticilere etkin yaptırımlar uygulanması gerektiği de belirtiliyor.
Gıda güvenliği denetim uzmanı Nurten Sırma, BBC’ye yaptığı değerlendirmede, Türkiye’de tüketiciye sunulan gıdalardaki pestisit kullanımının hâlâ tam şeffaflıkla izlenemediğine dikkat çekiyor:
“Türkiye'de hangi pestisitler, ne kadar kullanılıyor gibi detaylı istatistiklere ulaşmak ne yazık ki mümkün değil.”
