Hali hazırda 9000 gün olarak belirlenen prim gün şartı, düzenlemeyle birlikte 7200 güne inecek. Bu düzenlemenin Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) gelmesi beklenirken, birçok kişi kimlerin bu avantajdan yararlanacağını, düzenlemenin ne zaman yürürlüğe gireceğini ve mevcut Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesiyle uyumunu merak ediyor.
Prim indirimiyle ilgili hazırlıklar tamamlanmak üzere ve kısa süre içerisinde Meclis'te görüşülmesi planlanıyor. Yeni düzenleme, prim gün sayısının düşürülmesiyle emeklilik sürecini kolaylaştırarak, emekli olmayı bekleyen küçük esnaf ve çiftçiler için önemli bir avantaj sağlayacak. Bununla birlikte, EYT kapsamındaki kişilerin bu düzenlemeden yararlanıp yararlanamayacağı da yanıtı merak edilen sorular arasında. Yeni düzenleme, yaş şartında bir değişiklik yapmasa da prim gün sayısının düşürülmesiyle, emekli olma süresini hızlandıracak. Detaylar Meclis görüşmelerinin ardından netleşecek.
FARKLI PRİM SÜRELERİ UYUMSUZLUĞA NEDEN OLUYOR
2008 yılında yapılan reform ile SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı, tek çatı altında Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) bünyesinde toplandı. Ancak, her bir kurumun kendi prim ödeme sistemleri ve emeklilik şartları korunmaya devam ettiği için tam anlamıyla bir norm birliği sağlanamadı.
SSK kapsamında sigortalılık süresi, işe giriş tarihlerine göre farklılık gösteriyor. 1999 öncesinde sigortalı olanlar için emeklilik için gereken prim ödeme süresi 5000 ile 5975 gün arasında değişirken, 1999’dan sonra bu süre 7000 güne çıktı. 2008 sonrası işe girenler için ise kadın ve erkek çalışanlar için prim şartı 7200 güne yükseltildi.
Emekli Sandığı'nda emeklilik şartları ise biraz daha farklı. Kadınlar 7200 gün (20 yıl), erkekler ise 9000 gün (25 yıl) prim ödeyerek emekli olabiliyor. Diğer yandan Bağ-Kur’lular için de 1999 öncesi sigortalı olan kadınlar 7200 gün, erkekler ise 9000 gün prim gün şartına tabi tutulurken, 1999 sonrası herkes için 9000 gün prim ödeme zorunluluğu getirildi.
Bu farklı prim ödeme süreleri ve emeklilik şartları, kurumlar arasında bir uyumsuzluğa yol açıyor ve bir norm birliği sorunu ortaya çıkarıyor. Yeni düzenleme ile bu dengesizliklerin giderilmesi ve daha adil bir sistemin oluşturulması hedefleniyor.
EMEKLİLİKTE SON 3,5 YIL KURALI
Emeklilikte "Son 3,5 Yıl Kuralı" olarak bilinen uygulamaya göre, farklı sosyal güvenlik kurumlarında (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı) çalışmış olan kişiler için emeklilik işlemleri, son 7 yıllık sigortalılık süresine göre belirleniyor. Bu süre içerisinde hangi kurumda daha fazla prim ödenmişse (özellikle son 3,5 yıl, yani 1261 gün), emeklilik işlemleri o kurum üzerinden yapılıyor.
Ancak bu kural, 1 Ekim 2008 tarihinden sonra sigortalı olanlar için değişiyor. Bu tarihten sonra sigorta başlangıcı olan kişilerde, son 7 yıl değil, tüm çalışma hayatı boyunca hangi kurumda daha fazla prim ödenmişse o kurumun şartları emeklilikte geçerli oluyor. Bu nedenle, 1 Ekim 2008 sonrası sigortalılar için son 3,5 yılın değil, genel prim ödeme yoğunluğunun önemli olduğu bir düzenleme söz konusu.
PRİM GÜN SAYISI 9000’DEN 7200’E İNECEK
Yeni düzenleme ile Bağ-Kur’lulara büyük bir kolaylık sağlanacak. Küçük esnaf ve çiftçilerin yararlanacağı bu düzenleme kapsamında, Bağ-Kur’lular için emeklilikte gereken prim ödeme şartı 9000 günden 7200 güne indirilecek. Bu değişiklik, özellikle 8 Eylül 1999 ile 30 Ocak 2008 tarihleri arasında sigortalı olan Bağ-Kur'lular için geçerli olacak. Düzenleme, hem kadınlar hem de erkekler için prim gün sayısının 9000 günden 7200 güne düşmesini sağlayarak daha erken emekli olabilmelerine imkan tanıyacak. Bu sayede, Bağ-Kur’luların emeklilik koşulları SSK ve diğer sosyal güvenlik kurumlarının şartlarıyla daha dengeli hale getirilmiş olacak.
KİMLER YARARLANACAK?
Düzenleme, ilk etapta basit usulde vergilendirilen ve 10 kişiden az işçi çalıştıran küçük esnafı kapsayacak. Bu gruba bakkal, terzi, kasap ve berber gibi meslek sahipleri dahil olacak.
Ayrıca, çiftçi Bağ-Kur’lular da bu düzenleme kapsamında yer alacak.
Borçları nedeniyle prim günleri dondurulan Bağ-Kur’lular, eksik prim günlerini ihya yöntemiyle yani yeniden canlandırarak satın alabilecekler. Bu ödeme, güncel asgari ücret üzerinden yapılacak ve eksik günlerin tamamlanmasını sağlayacak.
EYT’LİLER BU DÜZENLEMEDEN FAYDALANACAK MI?
Düzenlemenin kapsamı henüz tam olarak kesinleşmemiş olsa da, EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) kapsamında olan Bağ-Kur’luların bu düzenlemeden yararlanabileceği düşünülüyor.
EYT’liler, 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar arasındaysa, 9000 gün yerine 7200 gün ile emekli olma şansına sahip olacaklar.
EMEKLİLİKTE YAŞ ŞARTI DEVAM EDİYOR
7200 prim gününü dolduran Bağ-Kur’lular, sigortalılık başlangıç tarihine göre belirlenen yaş şartını tamamlamaları halinde emekli olabilecekler. Bu nedenle, prim gün sayısı dolmuş olsa bile yaş şartını tamamlamayanlar emekli olamayacaklar.
1 Mayıs 2008 sonrası sigortalı olanlar için emeklilik yaşı kadınlarda 58, erkeklerde ise 60’tan başlıyor ve kademeli olarak 65 yaşına kadar yükseliyor.
ERKEN EMEKLİLİK MÜMKÜN MÜ?
Yeni düzenleme ile prim indirimi sayesinde Bağ-Kur’lular 7200 prim gününü tamamlayarak emekli olabilecekler. Ancak, bu indirim erken emekliliği sağlamayacak çünkü yaş şartının da sağlanması gerekiyor. Kadınlar 58, erkekler ise 60 yaşını doldurduğunda emeklilik hakkını kazanacaklar.
SON 7 YIL KURALI DEĞİŞİYOR MU?
Gündemdeki düzenleme, sadece prim gün indirimine odaklanıyor. Bu nedenle farklı kurumlarda çalışmış kişiler için geçerli olan son 7 yıl kuralında bir değişiklik yapılmayacak. Hangi kurumda son 3,5 yıl (1261 gün) daha fazla prim ödenmişse, emeklilik işlemleri o kurum üzerinden yapılacak.
BAŞVURU SÜRECİ
Yeni düzenlemeyle birlikte prim gün şartları otomatik olarak 7200 güne düşürülecek. Emeklilik hakkı kazanıldıktan sonra yaş şartını da yerine getirenlerin, SGK'ya başvurarak emeklilik işlemlerini tamamlaması gerekecek.
Prim gün şartını dolduranlar için başvuru süreci de kolaylaşacak.
Bu düzenlemeyle, küçük esnaf ve çiftçilerin emeklilik süreçleri hızlanacak ve şartlar daha avantajlı hale getirilecek.
