Haber: Ahmet ÜN – Kamera: İsmet MİKAİLOĞULLARI
(DİYARBAKIR) - Tarımsal üretimdeki artan maliyetler, pamuk üreticilerinin ürünlerini satmasını engelliyor. Diyarbakır Yenişehir Ziraat Odası Başkanı Süleyman İskenderoğlu, tarlada kalan pamuğun sektördeki sıkıntıları gözler önüne serdi. İskenderoğlu, "Pamuk sektörü bitme noktasında. Girdi maliyetlerinin bu kadar yüksek olması, desteklerin zamanında ödenmemesi sonucu tarihe karışıyoruz. Hükümet rahatlıkla ithalat yapar. Biz artık tükenmiş durumdayız. Türkiye bunu görmeli, ben seneye bir gram bile ekmeyecekim. Sevinsinler, destek istemiyoruz" diyerek tepkisini dile getirdi.
Hasat zamanı tehlikede
Diyarbakır'da bu yıl yaklaşık 400 bin dönüm arazide pamuk ekimi yapıldı. Ancak girdi maliyetlerinin artışı yüzünden önceki yıllara göre pamuk üretiminde yüzde 30 oranında düşüş görüldü.
İskenderoğlu, bu yıl pamuk üreticilerinin yüksek üretim maliyetleri nedeniyle zarar ettiğini belirtirken, "Çiftçilerimiz ortalama 450 ila 650 kilogram arasında verim alıyor. Elle toplama ile verim artabiliyor; ancak özellikle işçi maliyetleri nedeniyle biçerek toplama tercih ediliyor" dedi.
Pamuk hasadı için çiftçilerin büyük bir çaba ve masraf harcadığını ifade eden İskenderoğlu, "Çiftçi kendi emeğinin karşılığını alamıyor. Mesela, 2022'de Diyarbakır'da pamuk ekimi 800 bin dönümken, 2023'te 690 bine düştü. 2024'de 480 bin, 2025'te ise 400 bin civarına gerileyecek. Bu, ülke ve milli ekonomi için büyük bir kayıp" dedi.
Pamuk maliyeti ve piyasa fiyatları arasındaki uçurum
Pamuk üreticilerine verilen destek priminin son 3 yıldır değişmediğine dikkat çeken İskenderoğlu, "Bir kilogram pamuk üretiminin maliyeti 35 lira ama serbest piyasada bu pamuk 24 liraya satılıyor" dedi. İskenderoğlu, "Pamuk, stratejik bir ürün; tekstil, yağ sanayi ve birçok sektörde kullanılıyor. Bu önemli ürün için çiftçilerimiz hâlâ zarar ediyor. 24 liradan satıldığında kilogram başı 11 lira zarar ediyor. Destekleme primleri ise yeterli değil. Geçmişte planlı üretim olarak adlandırılan uygulama ise aslında çiftçilerin desteklerinin kesilmesinden ibaret oldu. Pamuk destekleme primimiz 3 yıldır 1 lira 60 kuruş. Oysaki 3 yılda enflasyon yüzde 400 arttı" şeklinde konuştu.
Gelecek yıl pamuk ekimi yapılmayacak
İskenderoğlu, önümüzdeki yıl üretimin durmasıyla harmanlarda pamuk bulamayacaklarını belirterek, "Seneye harmanları göremezsiniz çünkü çiftçi zarar ediyor ve pamuk ekmiyor. Enflasyon ortamında, bu durum sürdürülemez hale geldi. Önce Tarım Bakanı'na, sonra Cumhurbaşkanı'na sesleniyorum; çiftçiye kilogram başına 5 lira acil destek verilmeli" dedi.
Pamuk üreticisi çaresiz
İskenderoğlu, "Çiftçilik, bu şekilde devam ederse yok olacak. Türkiye Ziraat Odaları Birliği verilerine göre, çiftçi yaşı ortalaması 59'a çıktı. Bu koşullarda, bu kadar yüksek girdi maliyetleri ve yetersiz desteklemeler pamuk sektörünü bitiriyor. Hükümet canı sıkılmadan ithalat yapacak. Bizim sesimiz duyulmuyor; çiftçi öldü, bitti. Kim üretecek? Bu şekilde Amerika ve Avrupa'dan ithalat yapacağız" diye konuştu.
Tarımda hata zinciri
Tarım sorunlarının yanlış politikalar sonucu oluştuğuna dikkat çeken İskenderoğlu, "Bakanlar geldi geçti ama her seferinde önceki projeleri çöpe atıyorlar. Tarımda eski uygulamalardan etkilenmemiz gerek ama bu mümkün değil. Mazot, girdi maliyetleri, enerji fiyatları ile gıda, gıda enflasyonunu daha da arttırdı. Gelecekte ciddi bir gıda sorunu kapıda. 2006 yılında kabul edilen yasaya göre, gayri milli hasılanın yüzde 0.1'i çiftçilere aktarılmalıydı. Şu anda bu oran daha da düşüyor. Devlet, çiftçiyi kambur gibi görüyor. Üretim olmadan ülkenin geleceği de olmaz. Çiftçilere acil olarak kilogram başına 5 lira destek bekliyoruz" ifadelerini kullandı.
Yıllardır süregelen sorunlar
Pamuk üreticisinden Edip Büyükaşlan, üretim maliyetleri nedeniyle tarlayı boş bırakma kararı aldığını söyledi. 25 yıldır pamuk üreticiliği yaptığını belirten Büyükaşlan, "Gübre, ilaç, tohum fiyatları sürekli artıyor ama pamuk fiyatı aynı. Yeterli destek yok. 300-400 dönüm ekiyordum ama bu yıl ekmeyeceğim. Belki tarlayı tamamen boş bırakırım. Maliyetlerimi karşılamıyor. Geçen yıl gübreyi 17 liradan alırken, şimdi 26 lira. Bu şartlarda üretim yapmak imkansız" dedi.
