(ANKARA) - Çocuk hakları uzmanı ve gazeteci Dr. Menekşe Tokyay, okullarda ücretsiz yemek sağlanmasının çocukların çetelerin etkisi altına girmesini önlediğini ifade etti.
Tokyay, 22. Ankara Kitap Fuarı'nda, "Karnım Zil Çalıyor, Bir Hak Olarak Ücretsiz Okul Yemeği" kitabının imza gününde düzenlenen bir söyleşide bu konuyu gündeme getirdi. Söyleşinin moderatörlüğünü gazeteci Semra Topçu üstlendi.
Özellikle avukat Serdar Oktay'ın cinayetinde 18 yaş altındaki iki çocuğun nasıl istismar edildiğini hatırlatan Tokyay, "Çocuklar karnı doyduğunda kendilerini bir yere ait hissetmeye başlıyorlar" dedi. Ayrıca, okul yemeğinin radikalleşme üzerindeki etkisini Afrika örneği üzerinden aktardı. Boko Haram'ın etkin olduğu Nijerya'da, Dünya Gıda Programı ve Dünya Bankası'nın skolarda ücretsiz yemek sunduğu yerlerde, hem yoksullukla mücadele hem de güvenlik açısından önemli gelişmeler kaydedildi. Kız çocukları okula devam etme eğilimlerini artırdılar. Yemek sunulması, çocukların radikalleşmesini önleyen bir güvenlik unsuru haline geldi. Yemekle birlikte okul, güvenli bir yaşam alanı oldu; çocuklar sosyalleşip okulla bağ kurma fırsatı buldular.
Konuya dair birçok başarılı uygulama örneği var. Örneğin, İsveç'te okul yemeği alan çocukları 10 yıl boyunca izlediklerinde, üniversiteye gitme oranlarının yüzde 20 arttığını ve istihdamda daha yüksek maaşlar aldıklarını ortaya koyuyor. Hindistan'da ise okul yemeği alan çocukların, annenin çocukları anemi yaşamadan yetişmesi ve okula gitme oranlarının önemli derecede artmasıyla, erken evliliklerin azalması gibi etkileri görülmüş. "
" Bazı ülkelerde okullarda bostanların bulunması da dikkat çekici. "
Tokyay, Türkiye’de 15 milyon çocuğa okulda ücretsiz yemek vermenin maliyetinin yıllık 6 milyar dolar olduğunu açıkladı. 109 ülkenin okullarda çocuklara ücretsiz yemek verdiğini ve maliyeti Dünya Bankası, Birleşmiş Milletler projeleri ya da özel sektör sponsorlukları ile yarıya düşürdüğünü vurgulayan Tokyay, şöyle devam etti:
" Okul yemeklerine yapılan her dolarlık yatırım, ülkelerine geri dönüş olarak 7 ila 35 dolar kazandırıyor. Birçok ülke bu durumu tespit etti; örneğin, 1 milyar dolarlık yatırımla 35 katını geri alabiliyorlar. Bu durum, kamu sağlığı, istihdam ve yerel kalkınma açısından büyük önem taşıyor. Brezilya'da 1955 yılında okul yemeği devlete ait bir politika haline gelirken, her okulun aldığı yemeğin belirli bir yüzdesini yerel çiftçilerden temin etmesi zorunlu hale getirildi. Günümüzde okulların verdiği yemeğin yüzde 45'i yerel çiftçilerden sağlanıyor ve bunun yarısı kadın istihdamına yönelik projelerden geliyor. Bazı ülkelerde ise okullarda bulunan bostanlar, bu konuda oldukça etkileyici örnekler sunuyor.
