(ANKARA) - 10 yıl önce, IŞİD'in Ankara Garı önünde gerçekleştirdiği ve 100 kişinin hayatını kaybetmesine neden olan çifte intihar saldırısının ardından adalet arayışı sürüyor. 10 Ekim saldırısı, Türkiye tarihinde en kanlı sivil ölüm olaylarından biri olarak kayıtlara geçti.
10 Ekim 2015'te KESK, DİSK, TMMOB ve TTB'nin öncülüğünde düzenlenen Emek, Demokrasi ve Barış Mitingi için Ankara Garı önünde toplanan kalabalığa IŞİD tarafından bombalı saldırı yapıldı. Birkaç saniye aralıklarla düzenlenen bu intihar saldırılarında 100 kişi öldü, yüzlerce kişi de yaralandı. Bu olay, Türkiye'nin en kanlı sivil saldırısı olarak tarihe geçti ve hayatını kaybedenler için üç gün ulusal yas ilan edildi.
Saldırıya yönelik soruşturma 8 ay sonra tamamlandı ve 36 kişi hakkında suçlamalar yöneltildi.
İddianamede, IŞİD'in Türkiye sorumlusunun yanı sıra 36 sanık arasında birkaç tanınmış isim de yer aldı. 14 sanık, "anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs", "kasten öldürme" ve "kasten öldürmeye teşebbüs" gibi suçlamalarla yargılandı. Diğer 22 sanığın ise "silahlı terör örgütüne üye olma" suçundan cezalandırılması talep edildi.
Yakalanamayan 16 sanık var
Sanıklardan 16'sı yaklaşık 10 yıldır yakalanamadı.
Ankara 4. Ağır Ceza Mahkemesi, iddianamenin kabul edilmesinin ardından sanıkların yargılamasına 7 Kasım 2016'da başladı.
Yargılama sırasında, saldırının bir dizi istihbari bilgiye rağmen gerçekleştiği ortaya çıktı. Mağdurların avukatları, 20 Temmuz 2015'te Suruç'ta gerçekleşen saldırının ardından IŞİD'in büyük organizasyonlara yönelik saldırılarının beklendiğini belirtti. Bu bilgiler, güvenlik güçlerine Eylül 2015'te iletilmişti ve canlı bombaların kimlikleri bile biliniyordu. Ayrıca, Gaziantep merkezli bir IŞİD hücresinin yine Türkiye içinde eylem gerçekleştirmek istediği ve liderliğinin Yunus Durmaz tarafından yapıldığı belirtildi; Durmaz'ın Suruç saldırısından sorumlu olan kişilerle bağlantılı olduğu ifade edildi.
Canlı bomba listesi ortaya çıktı
Emniyet Genel Müdürlüğü'nün hazırladığı 21 kişilik canlı bomba listesi, yıllar sonra gündeme geldi. Bu listede ismi bulunan Yunus Emre Alagöz, 10 Ekim saldırısında canlı bomba olarak yer aldı. Listedeki diğer isimlerin büyük çoğunluğunun Gaziantep merkezli IŞİD yapılanmasıyla ilişkilendirildiği öğrenildi.
Canlı bombaların Ankara'ya ulaşımını sağlayan Yakub Şahin'in, Nizip'te bomba yapımında kullanılan malzemeleri satın almaya çalıştığı ve bunun esnaf tarafından yetkililere bildirildiği, Nizip Emniyeti'nin de bu durumu Gaziantep Emniyeti'ne katliamdan 8 gün önce aktardığı ifade edildi.
İçişleri Bakanlığı'nın raporu
İçişleri Bakanlığı mülkiye müfettişlerinin 25 Şubat 2016 tarihli raporu, yargılama sürecine dahil edildi. Müfettişler, Ankara Emniyeti'nin, miting öncesinde gelen istihbarat yapılara rağmen gerekli güvenlik tedbirlerini almadığını ve bunun "önlenebilir bir eylem" olduğunu ortaya koydu. İlgili mülkiye müfettişleri, dönemin Ankara Emniyet Müdürü ve bazı istihbarat yöneticileri hakkında soruşturma izni talep etti fakat, Ankara Valiliği bu talebi "görev kusuru yoktur" olarak geri çevirdi.
Ankara 4. Ağır Ceza Mahkemesi, yargılama sonucunda 3 Ağustos 2018'de hükmü açıkladı. Sanıklardan Abdülmubtalip Demir, Talha Güneş, Metin Akaltın, Yakub Şahin, Hakan Şahin, İbrahim Halil Alçay, Resul Demir, Hacı Ali Durmaz ve Hüseyin Tunç, ana suçtan birer, diğer suçlardan ise 100'er kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırıldı.
Burak Ormanoğlu, Suphi Alpfidan, Mehmedin Baraç, Nihat Ürkmez ve Yakup Karaoğlu, 12'şer yıl hapis cezasına mahkum edildi. Esin Altıntuğ (Durgun), Hatice Akaltın, Yakup Yıldırım ve Abdulhamit Boz da 7 yıl 6'şar ay hapis cezası aldı.
Erman Ekici, 18 yıl hapis cezasına çarptırıldı; katliamda öteki ölümler ve yaralanmalar için ayrı bir dava açıldı.
Firari sanıklar ve kayıplar
Yargıtay 3. Ceza Dairesi, 29 Temmuz 2022'de temyiz incelemesi sonucunda, 9 sanığa verilen 101'er kez ağırlaştırılmış müebbet cezasını onayladı. Ancak, 9 sanığa verilmeyen 391 kez öldürmeye teşebbüs cezasaları eksik inceleme nedeniyle bozuldu. Erman Ekici'nin diğer suçlardan mahkumiyet kararı da bozuldu ve duruşma yapılması gerektiği ifade edildi.
Yeni yargılama süreci
Yargıtay'ın kararının ardından, Ankara 4. Ağır Ceza Mahkemesi'nde 10 sanıkla ilgili yeniden yargılama süreci başlatıldı. İlk duruşmada, yeni ve eski dosyaların birleştirilmesi kararı verildi.
Ayrıca firar eden bazı sanıkların bulundukları ülkeler avukatlar tarafından açıklandı ancak talepler reddedildi.
Tutuklu sanıklar, yeni duruşmada 1 Temmuz 2024 tarihinde ağırlaştırılmış müebbet ve çeşitli hapis cezalarına çarptırıldı. Ancak, Erman Ekici insanlığa karşı suçtan beraat etti.
Hiçbir kamu görevlisi yargılanmadı
10 yıl süren davalarda, mağdur avukatlarının belirttiği kamu görevlileri hakkında hiç bir soruşturma başlatılmadı. Ankara 12. İdare Mahkemesi, idarenin sorumluluğuna dair çeşitli kararlar almış olsa da, bu kararlar Ankara Bölge İdare Mahkemesi tarafından iptal edildi. Anayasa Mahkemesi de yaşam hakkının korunmaması ile ilgili herhangi bir ihlal kararı vermedi.
10 Ekim Barış Derneği'nin açıklamaları
10 Ekim Barış Derneği, "Katliamdan Bu Yana: Adalet Arayışında 10 Yıl - İdari Yargı Eliyle Katliam Hukuku ve Adalet Arayışındakilere Yargı Ablukası" başlıklı bir rapor yayımladı. Rapor, adalet arayışını ve hak ihlallerini vurguladı. Dernek, devletin katliam mağdurlarını görmezden geldiğini ve hukuksuzluklar yaşandığını belirtti. Her türden umutsuzluğa rağmen adalet mücadelesinin sürmeye devam edeceğini ifade etti.
